Historische Vereniging Oud Leiden

	Molenaarspoort [1]

Nummer:	198
Andere namen:	Wafelpoort
Adres voor 1871:	Wijk 3 nr. tussen 559-560
Adres na 1871:	Levendaal 70
Beschrijving:
Onderstaand verhaal geeft een goed voorbeeld hoe het er bij de poortvorming in de vroege 17e eeuw aan toeging. In 1598 verkocht Jan Gangeloffsz., molenaar zijn huis aan Harmen Jacobsz. van Vianen, baggerman. Die woning had hij nog niet lang daarvoor laten bouwen, want in het Bonboek, bovenaan fol. 440 staat Jan Gangeloffsz. molenaers nieut (nieuw) huys. Vervolgens besluit Harmen Jacobsz. het huis te splitsen. Het afsplitste deel verkoopt hij vrij snel aan Adriaen Erasmusz. die op zijn beurt (voor een paar stuivers) eenen uyt- ende ingangh over sijn erff ende door sijn poorte vercoft heeft aen Gerrit Gerritsz., molenaer. Dit moeten we overigens interpreteren als recht van overpad. Deze Gerrit krijgt ook gedaan dat Harman Jacobsz. hem een stuckie erffs ende keldertgen mit een halfs bornput verkoopt. Uiteindelijk doet Harmen Jacobsz. de rest van zijn woning in de verkoop. De nieuwe eigenaar is Dirck Cornelisz., linnenwever, die besluit om voor fl. 42 ook een stukje erf van bijna 4 m² aan Gerrits Gerritsz. te verkopen. Inmiddels heeft Adriaen Erasmusz. ook niet stilgezeten. Dankzij de verkregen in- en uitgang naar het Levendaal ziet hij kans om op het oorspronkelijk erf - naast zijn eigen (achter)huis - drie woninkjes te bouwen die hij ook aan Gerrit verkoopt. Zo ontstond de naar Gerrit Gerritsz., molenaar, vernoemde Molenaarspoort. Al deze activiteiten vonden plaats tussen 1598 en 1609. In de 19e eeuw blijkt de poortnaam te zijn veranderd in Wafelpoort (296). Salomon van der Paauw situeert haar op het Levendaal tussen de Koene- en Vrouwensteeg (nu Nieuwe Brugsteeg) naast nr. 560. In 1899 wordt de poort onbewoonbaar verklaard. Dat leidt verontwaardiging van recente kopers die door de verkopers niet waren ingelicht over de in aantocht zijnde onbewoonbaarverklaring. B.& W. antwoorden dat de kopers en verkopers dat onderling maar moeten uitzoeken. Het laatste bericht dateert van 1913 wanneer G.N. Holm een van de voormalige woningen voor fl.81 als pakhuis koopt. Helaas ontdekten wij pas laat dat de Molenaars- en Wafelpoort (296) identiek zijn. Daarom zijn de twee poorten ten onrechte als afzonderlijke poorten op de genummerde plattegrond en in de database vermeld.
Vermelding in archiefbronnen:
Bonboek (6619, Hogewoerd)	fol. 440v t/m 442	1642 na
Waarboek 67 6M 1701	fol. 195	1703-01-27
Vermelding in andere bronnen:
Reg. Lantaarn- en Brandspuitgeld 1814	nr.559.
krantenbericht	Leidsche Courant	1884-08-12
krantenbericht	Handelingen Gemeenteraad	1899-01-03