amh_26 amh_26  
't Vertooch nopende het Dijckgraef en Heemraetschap van Rijnlant (1595)

26. Collegiën der hooftingelanden

Collegiën der hooftingelanden {385r} <144> Om nu yet te seggen belangende het collegie van de hooftingelanden. Wanneer 'tselve begonst is te gebruycken, uyt wat oirsaecke ende tot wat eynde, bedunckt de voirs. van Leyden nyet ongeraden alhier - om daertoe te comen - eenich verhael te maken van 'tgundt sij bevonden hebben wanneer ende tot wat tijden de Sparendamschendijck innegebroken is geweest.
Inbreecken van den Sparendamschendijck Eerst dat de dijck innegebroken was in den jare 1405. Vorder dat denselven dijck oick innegebroken was anno 1453 met drie gaten. Dat hij van gelijcken innegebroken is geweest in den jare 1477, hebbende doen gemaeckt seven walen. Dat oick in den jare 1502 een sluyse innegebroken es. Gelijck oick den dijck innegebroken was anno 1508 hebbende twee walen gemaeckt, {385v} dewelcke gestopt sijnde in den jare 1509, weder innebraken ende bleef 't landt rijdende tot inden jare 1510. Ten welcken tijde begonst sijnde de gaten te stoppen ende 't lant te beverschen, es den djck weder innegebroken geweest ontrent Sint-Jan in denselven jaere 1510. Dat oick den dijck ingebroken es geweest op Sint-Nicolasdach in den jare 1514. Oick in den jare 1518 rechts voir Paesschen ende in den jaere 1532, hebbende doen gemaeckt drie walen.
  Belangende de vergaderinge der hooftingelanden: voir soveel die voirs. van Leyden tot noch toe hebben cunnen ondervinden es sulcx, dat vanouts voir innegelanden sijn bekent ende geropen de praelaten, baenreheeren, ridderen, {386r} knapen, steden ende landtgenoten.
  Bevinden vorder dat also in <145> 't wederbedijcken van den inbreck van den jaere 1510 weynich werde gevordert 'tsij deur de armoede van de dijckplechtige dorpen, geholpen sijnde deur de stat van Amsterdamme, so sijn tot superintendenten van de dijken gecommitteert eerst heer Claude van Carondelet, heer van Sorre, bailly van Amont, ende naderhant heer Charles van Poytiers, heer van Vendans ende Dormans, daervan hiervoiren is geroert.
[Concept/5471 hier: 't Begin der hooftinnegelanden] Ende hoewel de hogeheemraden van de voirs. commissie appelleerden, so hebben de voirn. gecommitteerden nochtans de dijcken doen maken, {386v} daertoe gebruyckende den raet nyet alleen van den steden mer oick van eenige particulire innegelanden. Ende hebben de Rijnlanders (so men doentertijt d'achterlanden noemde) tot 't voirs. maken gecontribueert, mer - so sij hem lieten beduncken off hem te verstaen gegeven werde - bij maniere van leeninge. Dese Rijnlanders hebben naderhant bij wegen van justitie restitutie off wederkeringe geeyscht van de penningen bij hem ter saecke voirs. gefurneert. De dijckplechtige daerentegens sustineerden nyet alleen ongehouden te sijn in eenige restitutie, mer oick den dijck te maken ende dat die behoirde te comen tot gemeenen laste van allen dengenen die daerbij waren bewaert, {387r} beschut ende beschermpt. Eysschende selffs restitutie van de penningen bij hun ettelicke jaeren daertevoiren aen 't maecken ende 't onderhout van den dijck uytgekeert.
  <146> Wesende nu in dese processen die in den jare 1510 begonst sijnde, geduyert hebbende tot in den jare 1544 op woensdage naer Palmen dat die bij het solemneel accort - daervan hiervoiren geroert is - sijn gendt ende ter saecke van 'twelck als oick van de moeyten ende questi gehadt metten heemraden daerbij comende de gebreecken bij heurluyder quade toesicht veroirsaeckt, mr. Willem Sijmonsz. van Oy, doctor in den rechten ende burgemeester der stat Leyden, opten 15en mey anno 1521 ter vergaderinge van de hooftinnegelanden, gehouden op 't raethuys der {387v} stat Leyden, in effecte hadde verclaert dat de gebreken voirtijden van den ouden heemraden gebeurt, 't landt soveel gecost hadden, dattet op hondertduysent Rijnsgulden nyet te ramen en was. Ende vervattende 'tselve woirt verclaerde dattet boven de vierhondertduysent Rijnsgulden gecost hadde.
  So hebben de hogheheemraden haeren toevlucht genomen totte innegelanden ende sulcx gesocht hemluyden kennisse ende gesach deur der innegelanden autoriteit te houden staende. Hebbende sulcx opten 8en julii 1510 seeckere hare geterjecteerde appellatie opte commissie des bailly van Amont overgegeven aen den voirn. dr. Willem van Oy met een begeren deselve te openen den vroetschappe, cloosteren {388r} ende dorpen die aldaer den 10en julii vergadert souden sijn. Ende bevindende de voirs. heemraden hare privilegi nyet bestandt genouch om tegens de dijckplechtige te procederen, hebben <147> soveel tewegegebracht dat op hemluyden naemen procuratie verleent is van de burgemeesters ende regierders vanwegen hare poorteren, innegelanden van Rijnlandt, omme opten genen die vanouts ende van rechtswegen gehouden waeren te onderhouden de dijcken tusschen Amsterdam ende Sparendam, alsulcke penningen te repeteren als sij om de haesticheyt des tijts tot reparatie ende stoppinge van de gaten, innegebroken in den dijcken, opgebrocht ende geleent hadden. Voorts omme te beletten dat sulcke off gelijcke ommeslagen nyet {388v} meer en soude geschieden ten cleynen noch ten groten.
  In cracht van welcke procuratie de hogeheemraden van doen off haer qualite namen also wel in hoiren naem als over ende in den naeme van de gemeene innegelanden 'slants van Rijlandt. Gelijck oick de gemeene innegelanden selffs in den voirs. processe bekent gemaeckt ende op heur naemen partijen geweest zijn.
Wie successivelicken als hooftingelanden sijn geropen Bevinden sulcx dat opten 15en mey des jaers 1517 voir innegelanden geropen sijn geweest: de abt van Egmont, de abdissen van Rijnsburch ende Leeuwenhorst, de heeren Van Brederode, Van Wassenaer ende Van Cruyningen, met de steden van Leyden ende Haerlem. {389r} Dewelcke bij die van Leyden in alle bejegentheyden plachten te werden beschreven, ende dat de vorder innegelanden mette clocke van Leyden ende Haerlem gedachvaert werden.
  <148> Sijn oick in den voirs. jare '17 opten 27en octobris begonst te beschrijven de cloosteren ontrent Leyden gelegen, blijkende bij een cedulle, geschreven bij de handt van den secretaris Henrick Florisz..
  In den jare 1518, wesende de sluys ende colck op Sparendamme deur de Gelressche in julio des jaers 1517 affgebrant ende den sesten martii 1518 voir Paesschen, dewelcke quam opten 5en aprille, innegebroken, hebben die van Haerlem gepoocht de stoppinge van dien te verhinderen, begerende {389v} in den dijck een open gat te houden. Daerjegens hem d'innegelanden beneffens den heemraden billicken opposeerden. Ende daerop questi voir den Hove van Hollant geresen ende voir commissarisen verscheyden compariti gehouden sijnde, hebben die van Haerlem van haer eerste voirnemen gedesisteert, mer eyntelicken verclaert dat sij een open spoye in den dijck wilden maken. Jegens 'twelck bij de voirs. innegelanden mede geopposeert werde, sustinerende dat een sluyse met een colck ende verlaet vaster, volmaeckter ende profitelicker voir 't lant van Rijnlandt ende den varenden coopman waere dan een opene spoye. Temin naerdien de grave bij privilegie van date den 11en octobris 1255 belooft hadde tot {390r} Sparendamme geen spoye te doen maecken dan bij bewilginge van heemraden. Ende daerop bij den Hove den 21en april bij manier <149> van provisie ende sonder praejudicie van 't recht ende privilegi van beyden parti ende behoudende d'actie die de graeffelickheyt daerinne soude mogen competeren, verclaert sijnde dat die van Haerlem den dijckgrave ende hogeheemraden 't stoppen, 't toewerpen ende 't dichtmaken gehenge ende gedogen souden sonder eenich hinder, letsel off empeschement ter contrarie te doen, opte verbeurtenisse van heur privilegi, lijven ende goeden, authoriserende de voirn. van Haerlem sonder vertreck, voir die reyse, te mogen doen leggen ende maken een spoye in den dijck van Sparendam {390v} daer 't doenlicxt, oirbairlicxt ende bequaempst soude zijn. Wijdt twintich voeten, ende nyet merckelick daerboven. Waertoe die van Haerlem verschieten souden de penningen die hem, 't werck volmaeckt sijnde, bij dijckgrave ende heemraden gerestitueert souden werden ter summe toe van 1600 gulden. Nyet daerboven. Minder soo 't minder qwaem te costen. Ende ordonnerende dijckgrave ende heemraden de twee gestopte duyckers ontrent 't hart in den dijck te versekeren voir inbreck ende op te ruymen teneynde 't water van Rijnlandt daerdoir losen mocht als 't behoirde.
  Mer hadden de voirs. heemraden metten ingelanden van den voirs. appoinctemente beroerende de clausule van de open spoye te maecken, geappelleert ende eyntelicken opten 5en julii 1518 van den {391r} Secreten Raet gerapporteert sententie t'haren voirdele, bij dewelcke tenyet gedaen sijnde 't appoinctement van de Rade van Hollandt <150> mitsgaders 't appel daerop geterjecteert sonder boete, den voirn. van Haerlem verboden was van nyet vorder te procederen in 't nyeu begonst werck off open spoye bij hem begonst. Ordonnerende den voirs. heemraden den dijken in versekertheyt te stellen ende met naersticheyt te vorderen met het maecken van de voirs. boven gesloten sluyse, colck ende verlaet ter bequamer plaetse, sulcx dattet al gedaen ende volmaeckt soude wesen voir 't eynde van september doen eerstcomende. Voirsiende dat de voirs. sluyse sij van 20 hout-voeten, elck van elff duym, nyet min, hebbende hoochte ende diepte naer rate.215 Accorderende {391v} ende toelatende den voirs. van Haerlem dat so dick- ende menichmael het hem soude goetduncken, sij mochten ende souden mogen maecken t'haren costen in den Sparendamsschendijck tot sodanige bequame plaetse als heur bij den voirs. heemraden van Rijnlandt soude vertoont ende gewesen werden, een cleyne sluyse met een verlaet in der wijde van 9 voeten, als boven, om aldaer de cleyne schepen te passeren. Dewelcke gemaeckt, gesloten ende geopent souden werden ter ordonnantie van de voirs. heemraden met compensatie van costen, schaden ende interesten.
In den jare 1520 den lesten van aprille bestont 't collegie van de hooftinnegelanden van de volgende personen:
  {392r} de eerwaerdige vader in <151> Gode mijn heere den abt ende praelaet van Egmont216;
  de abdisse van Rijnsburch;
  de abdisse van der Lee217;
  de eedele welgeboren heeren: de heere Van Egmont, de heere Van Brederode, de heer Van Wassenaer, de heer Van Cruyningen;
  de commanduyer van Sint Jansheeren tot Haerlem;
  heer Jan van Duyvenvoirde, heer Willem van Alckemade, ridderen;
  de stede van Leyden, de stede van Haerlem, elck voir haer poorteren;
  Henrick van der Does, Lodewijck van Treslong, Jacop Coppier, Gijsbrecht van Lodensteyn ende Gerrit van Warmont, heemraden;
  de vrouwe van Warmont;
  de deecken van Sint Pancraes tot Leyden;
  {392v} de deputaten van Sint-Peterskerck;
  de pater van Warmont;
  de pater van Poel;
  de pater van Roomburch;
  de pater tot Leyderdorp;
  Jan Francet;
  mr. Jan van Beveren;
  Lodewijck de Gouwe;
  Jan Claes Aelwijnsz. ende meer andere.
  Ende also ter voirs. vergaderinge eendrachtelicken besloten werde aen de Majesteyt te solliciteren wechneminge ende wederroupinge van de commissie, uyten naem van de dijckplechtige dorpen vercregen teneynde de innegelanden van Rijnlandt den dijck mette voirs. dijckplechtige houden souden morgen morgens gelijck, daervan heemraden hadden geappelleert. Ende dat indien de dijckplechtige {393r} den ingelanden yet eysschen wilden, dat sij dat deden bij justitie ordinaris naer inhout 't privilegie van den landen. Die van Rijnlandt souden altijts <152> - gelijck sij oick schuldich waren te doen - de justitie obedien.
  So was opten 3en julii [15]20 verleden procuratie op Adriaen van Dam ende Michiel Ruyse, procureurs voir den Hove, bij den abt van Egmont over ende in den name van de abdije. Floris van Wijngarden, ridder, over ende in den name der vrouwe ende abdije van Rijnsburch, mr. Gerrit van der Laen, licentiaet in den rechten, in den naeme der vrouwe ende abdije van Leeuwenhorst, de deecken ende capittel van Sint-Pancraescollgie binnen Leyden;
  {393v} de commanduyer van Soeterwoude in den naem van de commanduyer van Sint-Jans tot Haerlem;
  de priors van Leyderdorp ende Warmondt;
  heeren Willem Dircksz. ende Pieter Stien in den name van de cappellanen van Sinte-Peterskercke binnen Leyden;
  Joost de bastart van Brederode ende Gerrit van Sparwoude, gedeputeerden van den welgeboiren ende eedele heere mijnheere van Brederode;
  heer Jan van Duyvenvoirde, ridder, voir hem selven ende in den name van heer Willem van Alckemade, ridder;
  Jacob van Montfoort, burgemeester, ende mr. Jan Brielis, pensionaris der stede van Haerlem, over ende in den name van hare poorteren;
  mr. Willem Symonsz., doctor in den rechten, {394r} Dirck Florisz., burgemeester Philips Nachtegael, Jan Reyersz., Warbout Pietersz. ende Alewijn Claesz., schepenen der stat Leyden in den name van hare poorteren ende inwoonderen;
  <153> heer Dirck Dircxz., priester, in den name der vrouwe van Warmont;
  Engebrecht Jacobsz. vanwegen den cloostere ende convente van Marienpoel, oick voir hemselven;
  mr. Jan van Beveren ende meer andere innegelanden.
  Opte comparitie ter beschrijvinge van den Hove gehouden binnen Haerlem den 20en septembris [15]32 geduyerende 't proces mette dijckplechtige, ten tijde den dijck innegebroken was ende vier walen gemaeckt hadde, sijn als innegelanden {394v} gecompareert:
  de praelaet van Egmont;
  Dirck van Waendenburch vanwegen der abdisse van Leeuwenhorst;
  Gerrit van Sparwoude vanwegen de heeren Van Brederode;
  de commanduyer van Sint-Jans binnen Haerlem;
  de prior van de Barnarditen tot Heemstede;
  de prior ende kelder van de Barnarditen tot Warmont;
  de prior van de Reguliren buyten Haerlem;
  mr. Cornelis Baroen vanwegen deecken ende capittel van Sint-Pancraes tot Leyden;
  Jacob van Montfoort, Jacob Jan Lobbrantsz. ende Engebrecht Willemsz. Ramp, burgemeesters, Wouter van Bekesteyn, tresorier, ende mr. Lambrecht Jacobsz., secretaris vanwegen der stat Haerlem;
  {395r} Jacob Deyman, secretaris, ende mr Willem Aggenis, pensionaris vanwegen der stede van Leyden.
  Opter comparitie ter beschrijvinge van dijckgrave ende hogeheemraden gehouden op 't raethuys der stat Leyden den 13en junii 1539 sijn als hooftinnegelanden gecompareert:
  <154> Dirck Ottensz. ende mr. Willem van Oyen, doctor in beyden rechten, Adriaen Jansz. ende Dirck Jan Reyersz., burgemeesteren van Leyden;
  Claes van Heussen, burgemeester, ende mr. Lambrecht Jacobsz., secretaris van Haerlem;
  Maypolitus Jansz. gecommitteerde van de praelaet van Egmont;
  de pastoor van Rijnsburch ende Geerloff Jansz. onder-rentmeester gecommitteerde van de vrouwe van Rijnsburch;
  {395v} mr. Dirck Spangart als gecommitteerde van de vrouwe van Leeuwenhorst;
  heer Foy van Zijl als deputaet van Sint-Peters;
  mr. Jan Velleman ende mr. Cornelis Pietersz., canonnicken van Sint-Pancraes gecommitteerden van 't collegie;
  de pater van Sint Michiels;
  Cornelis van Swieten, ambachtsheere van Soeterwoude;
  Floris van Wijngarden;
  Dirck van der Bouckhorst;
  Dirck Floris Heermalenzoon, Gerrit Beukelsz. Buytewech, Claes Alewijnsz., Willem Dircxz. ende Gerrit Jacobsz., heyligegeestmeesteren van Leyden;
  Dirck Pietersz. Doe ende Symon Willemsz., gasthuysmeesteren van Onser-Vrouwen-Gasthuys;
  Cornelis Claesz. ende {396r} Dirck Mongusz., leproosmeesteren tot Leyden;
  Adriaen Gerritsz..
  Opte comparitie den 26en martii 1541 gehouden op 't raethuys der stat Leyden sijn als hooftingelanden jegenwoirdich geweest:
  Gerrit Beukelsz. Buytewech, Dirck Florisz. Heermale, Willem van Lockhorst ende Dirck Aelbrechtsz., burgemeesters, Jacob Cornelisz. Gorter, Claes Adolphsz., Floris van Oyen ende Jacob van der Graft, schepenen vanwegen der stat Leyden;
  <155> Anthonis van der Goes, gedeputeerde van den praelaet van Egmont;
  heer Willem van Alkemade, ridder gecommitteerde van de vrouwe van Rijnsburch;
  heer Jan van Duyvenvoirde, ridder gecommitteerde van de vrouwe van Leeuwenhorst;
  {396v} de pastoir van Soeterwoude gecommitteert van de commanduyer van Haerlem;
  mr. Jan van Aernhem, deecken, mr. Jan Velleman, pastoor, gecommitteerde van 't capittel ende 't collegie van Sint Pancraes;
  de procurator van Leyderdorp;
  de kelder van Warmont;
  de pater van Abcoude;
  Dirck van der Bronckhorst;
  mr. Gerrit van der Laen.
Questie nopende 't maecken van een houten of steenen sluys Ontrent den jare 1543 als die van Haerlem met hoiren adherenten in den dijck tot Sparendam poochden te willen doen maken ende leggen een nyeuwe staende sluyse van blaeuwen steen tot grote ongewoonlicke costen ende pericule van den gemeenen innegelanden, hebben hun daerjegens geopposeert ende heur {397r} motiven, middelen ende redenen den Hove van Hollandt in geschrifte overgelevert de volgende personen:
  de burgemeesteren ende regenten der stat Leyden, oick van de stadt van Amsterdam in den name van hoire poorteren ende inwoonderen, innegelanden van Rijnlandt;
  vanwegen de praelaet van Egmont de commanduyer van Sint-Jans tot Haerlem;
  de convente ende capitularen van der Lee;
  de deecken ende capittule van de Hogelanden;
  Cornelis van Swieten, ambachtsheere van Soeterwoude ende Stompwijck;
  Jan van Noortwijck, ambachtsheere van Noortwijck;
  Warnaer van der Does;
  Adriaen van der Bouckhorst;
  de priors, paters ende conventen van Leyderdorp, van {397v} <156> Warmont, van Maripoel, van Redenburch, van Sint Michiel van Abcoude, van Sint- Catharinen;
  de deputaten ende memoriheren, de voochden ende regierders van Sint-Catharinengasthuys, van Sint-Elisabetsgasthuys, van Heyligengeesthuys ende huyssitteren binnen Leyden;
  de Leprosen buyten Leyden;
  Claes van Berendrecht, schout der voirs. stede;
  Jan Reyersz., Jacob Cornelisz. Gorter, Cornelis Paedtsz, Jacob Florisz. van Montfoort, Gerrit Beukelsz. Buytewech, Claes Adolphsz., Jan van Tol, mr. Gerrit van der Laen, Arent Gerijt Eewoutsz, Jan Huygensz. Claes Alewijn Claesz., Gerrit Jan Kerstensz., mr. Vranck Paedtsz. ende {398r} veel meer andere particulire personen grotelicx in Rijnlandt gelandt ende seer verre representerende 't meeste ende beste deel van Rijnlandt.
  Opten 26en martii 1545 sijn ter beschrijvinghe van dijckgrave ende hogheheemraden op 't raethuys der stat Leyden gecompareert als hooftingelanden:
  Jacob van der Does, Claes Jacobsz. ende Jan Frans Gijsbrechtsz, burgemeesteren, Frans Geritsz. Gool, Jacob Cornelisz. Gorter, Jacob van der Graft, mr. Claes de Wylde, Gerrit Aelbrechtsz., Quyering Allertsz. ende Jan Huych Andriesz., schepenen, mr. Gerrit van der Laen, Gerrit Beukelsz., Cornelis Paedts, mr. Cornelis Pietersz., de gasthuysmeesteren van {398v} Sint Catrijnen als <157> Adriaen IJsbrantsz. ende Meeus Doensz., Jan Meesz., Gerrit Jacobsz. ende Adriaen Symonsz., gasthuysmeesteren van Onser-Lieven-Vrouwen, Cornelis Claesz., Gielis Dirck Ottensz. ende Adriaen Claesz. sieckmeesteren, Adriaen Claesz. Garbrantsz., heyligengeestmeesteren vanwegen die van Leyden;
  mr. Lambrecht Jacobsz. vanwege der stede van Haerlem;
  mr. Thomas Brandeling vanwegen de prelaet van Egmont;
  Geerloff Pietersz. vanwegen de praelatisse Rijnsburch;
  Warnart van der Does vanwegen de prelatisse van Leeuwenhorst;
  heer Aelbrecht pastor {399r} van Soeterwoude vanwegen den commanduyer van Sint-Jans tot Haerlem;
  mr. Raes van Treslong ende heer Henrick van Brouckhoven vanwegen het capittele van den Hogelanden;
  Sander Jansz. Block vanwegen de heere van Haserswoude ende Jacob van Duyvenvoirde, heer van Warmont ende Esselickerwoude.
Accort van den jaere 1550 Mer met het accord van den jare 1550 es nopende 't collegie van den hooftingelanden onder anderen geaccordeert, vereenicht ende verdragen dat men van doen voirts als hooftingelanden souden beschrijven: de prelaet van Egmont, de prelatisse van Rijnsburch, de prelatisse van Leeuwenhorst, de baenreheeren, vijff off ses van de principaelste eedelen, {399v} 't capittel van de Hogelanden binnen Leyden ende andere die men gewoon is te beschrijven van ouden heercomen.
  <158> Dienvolgende sijn opten 9en aprilis des voirs. jaers 1550 de hooftingelanden ter beschrijvinge van dijckgraeff ende hogeheemraden op 't raethuys der stat Leyden gecompareert:
  Franchoys Hoochstraet uyten naem van de prelatisse van Rijnsburch;
  heer Aelbrecht, pastoor van Soeterwoude, vanwegen den commanduyer van Haerlem;
  mr. Raes van Treslonge uyten name van den capittele 't Hogelande;
  Seger van Dorp vanwegen de heer van Cruyningen als heere van Haserswoude;
  Claes van Berendrecht, schout, {400r} mr. Claes de Wilde ende Symon Jan Reyersz., burgemeesteren, Frans Gerritsz. Gool, Jan Huygensz. ende Gerrit Roeloffsz., schepenen van Leyden;
  mr. Lambrecht Jacobsz. vanwegen der stede van Haerlem;
  Jacob van Duyvenvoirde vanwegen sijne vrouwe moeder, de vrouwe van Warmont ende Esselickerwoude;
  Gerrit van Poelgeest, heere van Hogemade;
  mr. Gerrit van der Laen, Adriaen Jansz., mr. Floris van Tol, de deputaten van Sint-Peters, de pater van Abcoude, de pater van Sint-Michiels, de gasthuysmeesters van Sint-Catarinengasthuys, de gasthuysmeesters van Onser-Lieven-Vrouwen, de heylige-geestmeesteren, de sieckhuysmeesteren, {400v} de huyssittemeesteren van Sint-Petersparochie ende de huyssittemeesteren van Sint-Pancraesparochie alle binnen Leyden, als innegelanden.
  Opten 17en novembris anno 1551 sijn ter beschrijvinge van de <159> hogeheemraden op 't raethuys der stat Leyden gecompareert:
  Franchois Hoochstraet uyten name van de prelatisse van Rijnsburch;
  mr. Gijsbert Jorisz. uyten name van den capittele 't Hogelande;
  mr. Cornelis de Jonge vanwege den heere van Wassenaer;
  Claes van Berendrecht, schout, Claes Reyer Claesz., burgemeester, Frans Gerritsz. Gool, Adriaen Jansz., Gerrit Aelbrechtsz., Jan Huygenss., {401r} Gerrit Roeloffsz. ende Willem Aelbrechtsz., schepenen der stede van Leyden;
  mr. Lambrecht Jacobsz., pensionaris der stede van Haerlem;
  Jacob van Duyvenvoirde vanwegen sijne vrouwe moeder, de vrouwe van Warmont ende Esselickerwoude;
  de pater van Sint-Michiels;
  de gasthuysmeesters van Sint-Catarinengasthuys;
  Claes Adriaensz.;
  mr. Claes Cornelisz. de Wilde ende Quyering Allertsz. als innegelanden.
  Opten 7en mey 1552 hebben de dijckgrave ende hogeheemraden van Rijnlandt beschreven binnen der stede van Leyden de hooftinnegelanden van deselven lande ende sijn op 't raethuys derselver stede gecompareert: {401v}
  Franchois Hoochstraet uyten name van de prelatisse van Rijnsburch;
  Dirck van Waerdenburch vanwegen de prelatisse van Leeuwenhorst;
  mr. Raes Van Treslonge, deecken, ende mr. Jan Velleman, pastoor ten Hogelande;
  de deputaten van Sint-Peterskercke binnen Leyden;
  <160> Claes van Berendrecht, schout, Gerrit Beukelsz. Buytewech, jonge Dirck Jan Reyersz. ende Claes Reyer Claesz., burgemeesteren, Jan van Adrichem, schepen van Leyden;
  mr. Lambrecht Jacobsz., pensionaris van Haerlem;
  Jacob van Duyvenvoirde vanwegen sijne vrouwe moeder, de vrouwe van Warmont ende Esselickerwoude;
  Gerrit van Poelgeest, here van Hogemade;
  {402r} Henrick van Raephorst;
  de gasthuysmeesteren van Onser-Lieven-Vrouwen ende de sieckmeesteren van Leyden;
  Claes Adriaensz.;
  mr. Floris van Tol;
  Jan Paets Cornelisz. ende Cornelis van Noorden.
  Opten 20en martii 1554 stilo communi hebben de dijckgrave ende hogeheemraden van Rijnlandt mette hooftingelanden van deselven lande, vergadert wesende op 't raethuys der stede van Leyden omme te ordonneren eenen nyeuwen ommeslach over Rijnlandt, onder anderen verclaert, gestemmet ende geordonneert dat van doen voirtaen tot horinge ende sluytinge van de rekeninge van Rijnlandt gecommitteert souden {402v} werden de gedeputeerden der steden van Leyden ende van Haerlem, ende den praelaet van Egmont, alle tot 's lants van Rijnlants costen. Ende dat men evenwel de andere hooftingelanden, die men gewoonlick was te roupen, mede souden beschrijven omme te comen opte selve rekeninge naer ouder gewoonten. Ende waren aldaer gecompareert:
  Claes van Berendrecht, schout, <161> Claes Adriaensz., Jacob van der Graft ende Jan Frans Gijsbrechtsz., burgemeesteren, Frans Gerritsz. Gool, Quyering Allertsz., Symon Jansz., Gerrit Aelbrechtsz., Claes Lambrechtsz. ende Jan van Adrichem, schepenen der stede van Leyden;
  {403r} Jan Conincxz., burgemeester, ende mr. Lambrecht Jacobsz., pensionaris der stede van Haerlem;
  Sweer Harmansz., bailly van Haserswoude vanwegen de heere van Cruyningen;
  mr. Aelbert, pastoor van Soeterwoude, vanwegen den commanduyer van Haerlem;
  mr. Melis van Oy vanwegen 't capittel van den Hogenlande;
  Allert Jacobsz. vanwegen Onser-Lieven-Vrouwengasthuys;
  de pater van Sint-Michiels;
  de pater van Abcoude;
  Jacob van Duyvenvoirde vanwegen sijn moeder, de vrouwe van Warmont;
  Henrick van Raephorst;
  Gerrit van Poelgeest, heere van Hogemade;
  Adriaen Jansz. ende {403v} mr. Frans Adriaensz als ingelanden.
  Opten 23en januarii 1556 -naer gemeen schrijven- sijn ter beschrivinge van dijckgrave ende hogeheemraden op 't raethuys der stat Leyden gecompareert als de principaelste hooftingelanden:
  mr. Pieter Canonick op 't Hoff in Den Hage vanwegen den praelaet van Egmont;
  Warnaert van der Does vanwegen de prelatisse van Leeuwenhorst;
  de commanduyer van Sint-Jans binnen Haerlem;
  heer Melis van Oy vanwegen 't capittel 't Hogelande;
  Jacob de Jonge, rentmeester van de heere van Wassenaer;
  {404r} <162> Sweer Harmansz. van der Pol, bailly van Haserswoude vanwegen de heere van Cruyninghen;
  Gerijt Beukelsz. Buytewech, Adriaen Jansz., jonge Dirck Jansz. ende <<162r> Dirck van der Does, burgemeesteren, Quiring Allertsz., Willem Aelbrechtsz. ende>
  Cornelis Gerritsz. van Poelgeest, schepenen der stede van Leyden;
  Dirck van Paenderen, burgemeester, ende mr. Lambrecht Jacobsz., pensionaris der stede van Haerlem;
  Jacob van Duyvenvoirde vanwegen sijn moeder, de vrouwe van Warmont;
  Gerrit van Poelgeest, heere van Hogemade;
  Pieter Gerritsz. vanwegen de heer van Culenburch, ridder, heere van Reynswoude;
  de deputaten van Sint-Peterskercke;
  de pater van Abcoude;
  {404v} de pater van Sint-Michiels;
  de gasthuysmeesteren van Sint-Catarinengasthuys;
  de heilige-geestmeesteren;
  de leproosmeesteren binnen Leyden;
  Adriaen van Naeltwijck;
  Claes Adriaensz. ende Philips Nachtegael.
  Opten 15en februarii 1556 sijn ter beschrijvinghe van dijckgrave ende hogeheemraden op 't raethuys der stat Leyden gecompareert als hooftingelanden:
  heeren Splinter van Harge, heere van Oosterwijck, ridder, vanwegen den praelatisse van Rijnsburch;
  Warnart van der Does vanwegen de praelatisse van Leeuwenhorst;
  mr. Cornelis Willemsz. vanwegen 't capittele van Hogelande;
  {405r} Sweer Harmansz. van der Pol vanwegen de heere van Cruyninghen <<163r> als heere van Haserswoude>;
  Nicolaes van Berendrecht, schout, Gerrit Beukelsz. Buytewech, Adriaen Jansz., jonge Dirck Jansz. ende Dirck van der Does, burgemeesteren, Quyering Allertsz. ende Gerrit Aelbrechtsz., schepenen der stede van Leyden;
  Dirck van Berckenrode, burgemeester, ende mr. Lambrecht Jacobsz., pensionaris der stede van Haerlem;
  Jacob van Duyvenvoirde vanwegen sijne vrouwe moeder, de vrouwe van Warmont;
  Gerrit van Poelgeest, heere van Hogemade;
  heer Foy van Zijl ende mr. Aelbrecht Jansz. vanwegen de deputaten van Sinte-Peterskercke;
  heer Willem Rabbodi, pater van Sinte-Michiels;
  {405v} mr. Gerrit van der Laen;
  Claes Adriaensz. ende Cornelis Pietersz. Paets, heilige-geestmeesteren, ende Quyering Claesz. vanwegen de leprosen buyten Leyden.
  Opten 28en martii sijn ter beschrijvinge van dijckgrave ende hogeheemraden op 't raethuys der voirs. stede Leyden gecompareert:
  Philips Nachtegael vanwegen de praelaat van Egmont;
  Jan Kemp vanwegen den praelatisse van Rijnsburch;
  Warnart van der Does vanwegen de praelatisse van Leeuwenhorst;
  mr. Raes van Treslonge, deken van den Hogelande vanwegen den gemeenen capittele;
  Jacob de Jonge vanwegen de heere van Wassenaer;
  {406r} Sweer Harmansz. van der Pol vanwegen de heere van Cruyningen als heere van Haserswoude;
  Jacob van Duyvenvoirde van Wou vanwegen sijne vroumoedere, de vrouwe van Warmont;
  Gerrit van Poelgeest, heere van Hoochmade;
  <164> Pieter Gerritsz. vanwegen de heer van Opmeer;
  Gerrit Beuckelsz., Adriaen Jansz. ende jonge Dirck Jan Reyersz., burgemeesteren, ende Quyering Allertsz., schepen der stede van Leyden;
  mr. Quyering Dircxz. vanwegen der stede van Haerlem;
  de pater van Abcoude;
  de pater van Sinte-Michiels;
  mr. Aelbrecht vanwegen de deputaten in Sinte-Peterskercke;
  {406v} Huych Willemsz. vanwegen Onser-Lieven-Vrouwengasthuyse;
  Gillis Dirck Ottesz. vanwegen den leprosen;
  Cornelis Paets Pietersz. vanwegen de heyligen-geesthuyse binnen Leyden;
  mr. Gerrit van der Laen ende Claes Adriaensz..
  Opten 11en julii 1556 sijn als hooftinnegelanden op 't raethuys der voirs. stede gecompareert:
  Warnart van der Does vanwegen de praelatisse van Leeuwenhorst;
  de commanduyer van Sint-Jans binnen Haerlem;
  mr. Raes van Treslonge, deecken van den Hogelande;
  Sweer Harmansz., bailly van Haserswoude, vanwegen de heere van Cruyningen;
  Gerrit van Poelgeest, heere van Hogemade;
  Claes van Berendrecht, schout, {407r} Gerrit Beuckelsz., Adriaen Jansz., jonge Dirck Jansz., burgemeesteren, Quyering Allertsz., schepen der stede van Leyden;
  mr. Lambrecht Jacobsz., pensionaris der stede van Haerlem;
  <165> de pater van Abcoude;
  de pater van Sinte-Michiels;
  de gasthuysmeesteren van Sinte-Catarinengasthuys;
  Claes Adriaensz. ende mr. Gerrit van der Laen.
  Den 7en meye anno 1557 sijn gecompareert:
  Warnart van der Does vanwegen de praelatisse van Leeuwenhorst;
  Sweer Harmansz. van der Pol vanwegen de heere van Cruyninghen als heere van Haserswoude;
  heer Melis van Oy vanwegen 't capittel ten Hogelande;
  Dirck Jan Reyersz., {407v} mr. Claes de Wilde, burgemeesteren, ende Gerrit Roeloffsz., schepen van Leyden;
  mr. Lambrecht Jacobsz. vanwegen de stede van Haerlem;
  mr. Jan Willemsz. vanwegen 't convent van Abcoude;
  Adriaen Claesz., Willem Jan Reyersz., gasthuysmeesteren van Sinte-Catarinengasthuys;
  mr. Gerrit van der Laen;
  Claes Adriaensz. ende Adriaen Jansz..
 
  Opten 11en meye 1557 sijn als hooftingelanden gecompareert:
  Dirck Jan Reyersz., mr. Claes de Wilde, Gerrit Aelbrechtsz., burgemeesteren der stede Leyden;
  mr. Lambrecht Jacobsz., pensionaris der stede van Haerlem;
  <166> mr. Melis van Oy vanwegen 't capittel van den Hogelande;
  {408r} mr. Jan Willemsz. vanwegen 't convent van Abcoude;
  mr. Gerrit van der Laen;
  Adriaen Jansz. ende Cornelis Paets Pietersz., heilige-geestmeesteren;
  Adriaen Claesz. ende Willem Jan Reyersz., gasthuysmeesteren van Sinte-Catarinengasthuys.
  Opten 2en decembris 1557 sijn op 't raethuys derselver stede gecompareert als hooftingelanden:
  Jan Kemp vanwegen de prelatisse van Rijnsburch;
  Adriaen van der Does vanwegen de praelatisse van Leeuwenhorst;
  Sweer Harmansz. van der Pol, bailly van Haserswoude uyten name van de heer van Cruyningen;
  mr. Melis van Oy vanwegen 't capittele van Hogelande;
  Jacob van Duyvenvoirde van Wou vanwegen sijne moeder, de vrouwe van Warmont;
  Jacob van der Graft, Claes Adriaensz., {408v} Symon Jansz. ende Gerrit Roeloffsz., burgemeesteren, ende mr. Frans Adriaensz., schepen der stede van Leyden;
  mr. Lambrecht Jacobsz., pensionaris der stede van Haerlem ende oick als gemachticht van de commanduyer van Sint-Jans tot Haerlem;
  mr. Adriaen Bartholomeesz. vanwegen de deputaten;
  Allert Jacobsz. ende Huych Willemsz., gasthuysmeesteren van Onser-Lieve-Vrouwengasthuyse binnen Leyden;
  Gerrit Beuckelsz. ende Quyering Allertsz..
  <167> Opten naestlesten martii [15]65 naer gemeen schrijven sijn gecompareert als hooftingelanden:
  mr. Jacob Starck, vicarius der abdije van Egmont;
  de schout van Leyden uyten name van de prelatisse van Rijnsburch;
  de voirn. Jacob van der Does vanwegen de praelatisse van Leewenhorst;
  {409r} heer Melis van Oy uyten name van den capittele van den Hogelande;
  Jacob de Jonge, rentmeester vanwegen de heere van Ligny als heere van Wassenaer;
  heer Henrick van Swolle, commanduyer van Sint-Jans binnen Haerlem;
  heer Jacob van Duyvenvoirde, ridder, heere van Warmont;
  mr. Claes de Wilde ende Claes Adriaensz., burgemeesteren der stat Leyden;
  Niclaes van der Laen ende Pieter van Dorp, burgemeesteren, mr. Cornelis van Alckemade, pensionaris der stat van Haerlem;
  mr. Gerrit van der Laen;
  Cornelis van Noorde;
  Cornelis Verhooch ende de huyssittemeesteren van Sint-Pancraes.
  Alle 'twelck de voirs. van Leyden uyt de originele acten, boucken, rekeningen ende andere gelooffwaerdige bewijsen doen t'samentrecken ende goetgevonden {409v} hebben alhier in 't lange te doen stellen om de hooftinnegelanden te bewijsen hoe het vanouts met de vergaderinghe van de hooftinnegelanden is toegegaen ende dat men sulcx hemluyden met groot ongelijck door toesteken van dengeenen die 't minst souden hebben behoiren te doen, indien hij gedachtich geweest <168> waer hoe hij door de stat van Leyden opgetrocken ende bij middel van dien tot sijn staet, wesen ende welvaren gecomen was, geweygert heeft ter vergaderinghe van de hooftingelanden plaetse ende stemme te geven dengenen die 't vanouts gehat hebben ende 't sedert 't voirgeroerde accort van de jare vijftich geduyerichlicken in possessie waren geweest.
Resolutie der Heeren Staten opte comparitie der hooftingelanden Ende hoewel de voirs. van Leyden om de voirgaende redenen grotelicken sijn vercort {410r} mette provisionele resolutie van den Heeren Staten, genomen den 30en januarii 1591, innehoudende dat van doen voirts ter gewoinlicker plaetse als hooftinnegelanden souden werden beschreven: twee vanwegen den Staten voirnoemt voir het interest van 't gemeenlandt ten opsicht van de geannoteerde goeden in Rijnlandt gelegen bij denselven te committeren volgende voirgaende resolutie genomen in den jare 1577, daertoe gestelt ende gecommitteert sijn de heeren mr. Johan van Banchem, mr. Dyderick van Leeuwen, raden in den Hogen Rade;
  een uyten Eedelen van Hollandt voir d'abdijen van Rijnsburch ende Leeuwenhorst daertoe gecommitteert es ...;
  de heere van Wassenaer;
  de heere van Haserswoude;
  vijff van de principale eedelen in Rijnlandt gelandt wesende, die men gewoon is te beschrijven, te weten alsnu: mr. Gerrit van Wijngarden, heer {410v} van Benthuysen, president van den Hove van Hollandt, joncker Johan van der Does, heer tot Noortwijck, raet in den Hogen Rade, joncker Jacob van Wijngarden, heer van Wijngarden Ruychbrouck, joncker IJsbrant van Merode, ambachtsheer van Soeterwoude, joncker Johan van Mathenesse, ambachtsheere van Lisse;
  de stat van Leyden;
  de stat van Haerlem ende de commanduyer tot Haerlem.
  Alle welcke opte beschrijvinge vanwegen den Staten op 't aenhouden van heur voirs. gecommitteerden ofte van den dijcgrave ende hogeheemraden van Rijnlant te doen, souden compareren ende besoigneren naer behoiren. Ende dat alle bij provisie ende onvermindert eensygelycx recht ten principale.
  So hebben de voirs. van Leyden hem daermede gaerne tot noch toe gecontenteert om metter daet te betogen dat sij om cleyne saecken nyet {411r} en begeren te twisten. Ende dat men hen met ongelijck heeft betegen alsoff sij met meerderheyt van stemmen sochten te winnen off om tot eenich onbehoirlick voirnemen oick in 't minste te comen yemants stemmen te emendiceren. Nyet anders begerende dan dat alle saecken mogen werden gestuyert ende beleyt ten meesten dienste ende vordernisse van 't gemeenlandt. Dat wel wensschende dat oick de oirdre bij de Heeren Staten gestelt so in 't voirsitten als voirstemmen mocht werden naergecomen ende achtervolcht.

 

215 In de marge van <150r> maakte Jan van Hout twee sommetjes:
a. 11 x 20 = 220;
b. begrijp ik niet.
Back to Text
216 <151> De klerk had de tekst van het concept niet kunnen ontcijferen en deze als volgt geschreven: 'de eerwaerdige vaeder in gode naem heere [open plek] ampt ende prelaet van Egmont'. Van Hout verbeterde 'naem' in 'mijn' en vulde 'den abt' in op de open plek. Is dit een sarcastische opmerking in de trant van zijn 'Broeder Cornelis'? Back to Text
217 Van der Lee = Leeuwenhorst. Back to Text

amh_26amh_26

 

Auteur Publicatie Home
Marleen
van Amstel - Horák
2005
Jan van Hout, 't Vertooch nopende het
Dijckgraef en Heemraetschap van Rijnlant
Leiden 1595
www.oudleiden.nl