38. Patmos

 

	Stadskaart
Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt al ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Pathmos no. xxxviij / begint aen de brugge van Bouwen Louwenstege totter Vest toe / plach te hebben huysen of cameren 24.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 11 vso)

Geschiedenis:

Uit de buurtbeschrijvingen van Jan van Hout wordt niet duidelijk of de Bouwelouwensteeg oudtijds tot de buurten Hooglandsekerksteeg of Patmos behoorde. Volgens die berichten zou de begrenzing van beide buurten beginnen en eindigen bij de brug (over de Marendorpse Achtergracht) voor de Bouwelouwensteeg. Maar van wélke buurt de Bouwelouwensteeg deel uitmaakte, wordt niet gezegd.

Bij nadere bestudering blijkt dat de Bouwelouwensteeg oorspronkelijk deel uitmaakte van de buurt Hooglandsekerksteeg. Ten eerste omdat in januari 1602 uitdrukkelijk wordt gemeld dat de buurt begint aan de westhoek van Nazareth of het Mierennest, de 64 huisjes die op het terrein van het voormalige klooster van de Grauwe Zusters waren gebouwd en waar weer later de Meermanshof zou verrijzen. De Bouwelouwensteeg ligt echter westelijk van Nazareth, maar ten oosten van de Hooglandsekerksteeg. Ten tweede wordt de buurt Hooglandsekerksteeg op 05-12-1602 gesplitst in een deel dat haar naam behoudt en een ander deel dat voortaan de buurt Bouwelouwensteeg wordt genoemd. Ten slotte stond Cornelis Lanckheere of Landsheere in januari 1602 als vierde op de voordracht van een heerbenoeming van de buurt Hooglandsekerksteeg, terwijl hij in augustus 1603 als eerste heer van de nieuwe buurt Bouwelouwensteeg wordt benoemd.

Ook de in 1600 gestichte buurt Nazareth behoorde voorheen niet tot Patmos. Maar daarvoor is een eenvoudige verklaring. De 16e-eeuwse kloosterzusters zullen als religieuzen geen gebuurschap hebben gehouden, noch met de buren van Patmos, noch met die van de westelijk aangrenzende buurt Hooglandsekerksteeg. In die zin kan dan ook niet worden gezegd het klooster tot een bepaalde buurt behoorde, niet bij Patmos en niet bij Hooglandsekerksteeg.

De conclusie is dat de ligging en omvang van Patmos identiek is met de sinds 1601 genoemde buurt 't Lant van Vreden of Vredenburg. Waarschijnlijk gaat het slechts om een naamsverandering. Het oude Patmos was het stadsdeel dat thans wordt begrensd door de Hekkensteeg, de Van der Werfstraat en de Oude Vest tussen de Maria Gijzensteeg en de Hekkensteeg.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 3vso, 4 en 11vso)

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006/2007	Buurthouden	www.oudleiden.nl