| Grutterspoort [2] | |
|
Nummer: | 98 |
Andere namen: | Baaipoort Hoedemakerspoort Vinkenbuurt |
Adres voor 1871: | Wijk 6 nr. tussen 693-697 |
Adres na 1871: | Vollersgracht 31 |
Beschrijving: |
Hoewel Salomon van der Paauw omstreeks 1850 de poort niet noemt, wordt die in dezelfde periode op buurtkaart 21 als Vinkenbuurt aangegeven. Pas in 1871 en 1879 wordt ze als Grutterspoort vermeld. De poort lag aan de westzijde van de Vollersgracht. De toegang is twee huizen noordelijk verwijderd van de Noord Rundersteeg die in het Bonboek op fol. 565 wordt overgesprongen. De poort begint op fol. 566 en eindigt op fol. 567, met dien verstande dat later de bladzijden 566a/b/c zijn ingevoegd.
Omdat in Waarboek 6K fol. 115 wordt gesproken over de Baaipoort en in het Bonboek correspondeert met fol. 566c, is het zeker dat ook deze identiek is met de Grutterspoort. Dat geldt eveneens voor de Hoedenmakerspoort - zie Waarboek 7A fol. 185 die correspondeert met Bonboek fol. 566vso.
De ontstaansgeschiedenis van de poort is vrij goed te volgen. Al voor 1574 bezat de tapper Dirck Pietersz. Vougen een groot perceel van ca. 1035 m² dat volgens het Grachtenboek zuidelijk grensde aan de terreinen van het klooster Abcoude en aan drie kanten omsloten werd door de Jan Vossensteeg, Noord Rundersteeg en Vollersgracht (toen nog Donkeregracht). Daarop stond een herberg, gelegen aan de Jan Vossensteeg en later bekend als Wijk 6 nr. 975 - nu nr. 36. Toen de erfgenamen van biertapper Jan Passchiersz. [de Smeth] het perceel in 1651 aan Joris de Raet verkochten werd het omschreven als een groote, ruyme, sterck wel geboude huysinge ende groot erve, daer aen hebbende twee bijsondere achter uytgangen, d'een op de Oude Beestemart ende d'ander op de Oude Voldersgraft. Vanouts ende jegenwoordich tot een herberge gebruyckt, genaemt de Stadt Hoorn. Uit de waarbrief blijkt dat het 'grote erf' nog onbebouwd is en dat verklaard tevens waarom de bladzijden 566a/b/c in het Bonboek later zijn ingevoegd.
Er waren dus twee toegangen, zowel op de Vollersgracht als op de Oude Beestenmarkt (lees: Noord Rundersteeg) - en dat is nog goed te zien op de stadsplattegrond van 1826. Met aantekening dat de uitgang in de 18e eeuw de entree zou worden van de Volmolenpoort (zie ook het betreffende lemma 289).
Volgens Bonboek fol. 566a-566c heeft Joris de Raet zijn erven in de poort - bebouwd of onbebouwd - vrij snel verkocht. Blijkens een latere aantekening zijn twee perceeltjes (fol. 566b vso en 566c) verheeld aan de grutterye, behorend bij het eerdergenoemde huis aan de Jan Vossensteeg - en hiermee is de latere naamgeving van de poort verklaard.
Overigens bleek Catrijna Jansdr., weduwe van Quirijn Cornelisz. van Montfoort en oomzegger van Dirck Pietersz. Vougen in 1619 op diens perceel twee erven te bezitten, getekend met de letters D en E. Wanneer zij die in dat jaar verkoopt, worden ook de belendende erven A, B, C en F in de poort genoemd. Zeven jaar eerder had zij een conflict met de hiervoor genoemde Jan Passchiersz. over de vernieuwing van de gemeenschappelijke zijmuur waaraan Catharina weigerde mee te betalen.
De poort telde zes huisjes. Tijdens de Volkstelling van 1849 is het poortje al niet meer bewoond en vinden er nadien alleen nog bedrijfsmatige activiteiten plaats. |
| | Een detail van de stadsplattegrond van 1826. De toegang aan de Vollersgracht is gemarkeerd met 1, aan de Noord Rundersteeg met 2 en 3 is het huis Jan Vossensteeg 36. | De nog bestaande toegang aan de Vollersgracht. |
|
Vermelding in archiefbronnen: |
Bonboek (6624, West Marendorp Landzijde) | fol. 526v (Joris de Raet, Jan Vossensteeg) | 1642 na |
Bonboek (6624, West Marendorp Landzijde) | fol. 566-567 (Vollersgracht) | 1642 na |
Waarboek 67 7A 1717 | fol. 185 (Hoedenmakerspoort) | 1717-08-10 |
Vermelding in andere bronnen: |
webpagina | Jaap Moggré | www.jaapmoggre.nl |
|
Poortbebouwing Namen en adressen, aantallen woningen en bewoners, woninggrootte en kwaliteit | | 1. 1850 (ca.) Opgave S. van der Paauw 2. 1853 Buurtkaart 3. 1871 Huisnommerboek 1871 4. 1879 Kaart Van Campen 1879 5. 1892 Aanleg waterleiding - - aangelegd [A] - door eigenaar geweigerd [G] - eigenaar weigert betaling [AG] 6. 1892 Aantal woningen 7. 1892 Aantal bewoners 8. 1899 Kaart Van Campen 1899 | Woningonderzoek 1913 | Aantal vertrekken per woning in 1912/13 | Woning- onderzoek 1922 | 1900 | 1912 | aantal woningen | aantal bewoners | aantal woningen | aantal bewoners | 1 | 2 | 3 | zeer slecht | slecht | vrij slecht | redelijk | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | - | 21 | x | x | | | | | | | | | | | | | | | |
|