 | Doorniksepoort |  |
| |
| Nummer: | 65 |
| Andere namen: | Kolfbaan[poort] |
| Adres voor 1871: | Wijk 2 nr. 311a-d |
| Adres na 1871: | Korevaarstraat 43 [voorheen Zijdgracht 33] |
Beschrijving: |
Volgens de opgave van Salomon van der Paauw lag de Doorniksche Poort aan de westzijde van de Zijdgracht bij de Korte Hoefstraat in Wijk 2 naast nr. 304 (Zijdgracht 19). Maar Van der Paauw vergiste zich, want volgens het Huisnommerboek gaat het bij de nrs. 305-307 om de wat verder gelegen Baanpoort. De Doorniksepoort bevond zich daarentegen op de nrs. 311a-d, in 1871 veranderd in Zijdgracht 33 en tegenwoordig Korevaarstraat 43.
Tussen de Doorniksepoort en de Hoefstraat bevond zich een z.g. kolfbaan. Kolfbanen trof men meer aan in Leiden en waren meestal naast herbergen en kroegen gelegen. Ze boden gelegenheid voor het kolfspel, een voorganger van de hedendaagse golfsport. In dit geval lijkt het om een op zichzelf staande kolfbaan te gaan; wel is het zeker dat die behoorde tot het perceel Garenmarkt 38-40-42.
In het Bonboek worden de kolfbaan en de Doorniksepoort op fol. 391 t/m 392b zonder onderbreking als 'in de poort' vermeld. Daardoor lijkt alsof het om één poort gaat en mogelijk was dat ook zo - met dien verstande dat de linker en rechterzijde van de Doorniksepoort zijn bedoeld. Wel staat vast dat de poortbebouwing, evenals de kolfbaan, deel uitmaakte van de percelen aan de oostzijde van de Garenmarkt. Zo bezat Johanna van Soest volgens de legger Lantaarn- en Brandspuitgeld van 1814 Garenmarkt 38-40-42 mét de kolfbaan, terwijl Pieter de Graaf, Garenmarkt 36, eigenaar was van de huisjes in de Doorniksepoort.
Op de kadastrale 'minuutkaart' uit 1832 is de oude situatie nog het best aangegeven. De kolfbaan is goed herkenbaar en wordt vermeld met het kadastrale nummer Sectie E 312. Het huis E 314 grenst daar noordelijk aan en dan komt de ingang van de Doorniksepoort onder E 315.
Of en in hoeverre de kolfbaan bebouwd was is twijfelachtig. Ook op de gebuurtekaart nr. 4 is uitsluitend sprake van de Doorniksepoort en wordt de kolfbaan niet vermeld. Maar na 1850 lijkt dat te zijn veranderd als in het Huisnommerboek van 1871 wordt gesproken over de Kolfbaan of Doornikspoort, terwijl op de stadsplattegrond van 1879 de Doorniksepoort en de Kolfbaanspoort apart staan ingetekend. Beide poorten tellen ieder drie huisjes. Dat neemt niet weg dat de Kolfbaanspoort maar een kort leven was beschoren. In de bevolkingsadministratie wordt ze maar één keer genoemd als Adriana Eswilder op 13-04-1875 wordt geboren - maar daarna zwijgen de archieven.
Opmerkelijk is ook dat in een officiële van een door de gemeente in 1896 verstrekte opgave van straten, stegen en grachten wel de Kolfbaanpoort wordt vermeld, maar niet de Doorniksepoort. Dat is opnieuw een aanwijzing dat wij eigenlijk met één poort van doen hebben. Hoewel de vraag of er sprake is van één of twee afzonderlijke poorten niet met zekerheid kan worden beantwoord hebben we uiteindelijk gekozen voor de Doorniksepoort met als 'alias' de Kolfbaan(poort). |
 | De toegang van de Doorniksepoort is nog altijd zichtbaar in het straatbeeld.
Toen in 1924 de inmiddels gedempte Zijdgracht werd doorgetrokken naar het Steenschuur en de naam veranderde in Korevaarstraat, is ook de huisnummering aangepast. Het oude adres Zijdgracht 33 is thans Korevaarstraat 43. |
|
Vermelding in archiefbronnen: |
| Bonboek (6617, Oost Nieuwland) | fol. 391-392b | 1642 na |
| Waarboek 67 4N 1658 | fol. 197 (Doorniksepoort, bonboek 392v, 392a, 392a v, 392b) | 1659-02-13 |
| Waarboek 67 4N 1658 | fol. 283 (Doorniksepoort, bonboek 393) | 1659-05-03 |
| Waarboek 67 4N 1658 | fol. 282 (Doorniksepoort, bonboek 392bv) | 1659-05-06 |
| Waarboek 67 5N 1679 | fol. 247 (Kolfbaan, bonboek 390v) | 1680-07-03 |
| Waarboek 67 6D 1692 | fol. 126 (Kolfbaan, bonboek 391) | 1693-03-17 |
| Waarboek 67 6X 1715 | fol. 99 (Doorniksepoort, bonboek 392v, 392a, 392av en 392b) | 1715-05-21 |
| Waarboek 67 9M 1763 | fol. 146 (Kolfbaan, bonboek 390v-391) | 1763-04-14 |
| Waarboek 67 11D 1795 | fol. 11 (Kolfbaan, bonboek 391v, 436) | 1795-07-25 |
| Lantaarngeld 1814 | fol. NA | 1814 |
Vermelding in andere bronnen: |
| krantenbericht | Leidsch Dagblad | 1896-07-30 |
| |
Poortbebouwing
Namen en adressen, aantallen woningen en bewoners, woninggrootte en kwaliteit | | 1. 1850 (ca.) Opgave S. van der Paauw
2. 1853 Buurtkaart
3. 1871 Huisnommerboek 1871
4. 1879 Kaart Van Campen 1879
5. 1892 Aanleg waterleiding -
- aangelegd [A]
- door eigenaar geweigerd [G]
- eigenaar weigert betaling [AG]
6. 1892 Aantal woningen
7. 1892 Aantal bewoners
8. 1899 Kaart Van Campen 1899 | Woningonderzoek
1913 | Aantal
vertrekken
per woning
in 1912/13 | Woning-
onderzoek 1922 | | 1900 | 1912 | | aantal woningen | aantal bewoners | aantal woningen | aantal bewoners | 1 | 2 | 3 | zeer slecht | slecht | vrij slecht | redelijk | | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | | x | 4 | x | x | | | | x | | | | | | | | | | | |
|
