Historische Vereniging Oud Leiden

	Bregtenpoort [2]

Nummer:	42
Andere namen:	Baanepoort Joris Hartgenpoort Lambrecht Claesz gang
Adres voor 1871:	Wijk 3 nr. 599-602
Adres na 1871:	Levendaal tussen 56 en 58
Beschrijving:
De Bregtenpoort (ook geschreven als Brechtenpoort) is van zeer hoge ouderdom en wordt al in 1533 genoemd in het Archief van de Gasthuizen. In het Grachtenboek wordt de poort vermeld als de gang van Lambrecht Claesz. Deze Lambrecht was waard en eigenaar van 't Stadhuis van Antwerpen, een grote en nogal imposante herberg aan de Hogewoerd (later nr. 57). Zeker is dat hij een achteruitgang had die via de Bregtenpoort uitkwam op het Levendaal, maar hij was geen eigenaar van de acht huisjes of cameren in de poort. Die waren eigendom van de bode van het Hoogheemraadschap, Joris Willemsz. van Dobben, alias Joris Hartgen. Onder die laatste naam wordt hij in het register Vetus uit 1585 genoemd. In het Stratenboek wordt de Bregtenpoort als Joris Hartgenspoort vermeld, zelf woonde hij (maar dan weer vermeld als Joris Willemsz. van Dobben) in het westelijk aangrenzende pand aan het Levendaal. Ook bezat hij twee grote, achter elkaar gelegen percelen in de Koenesteeg die grensden aan de Bregtenpoort. In de 18e eeuw stond de Bregtenpoort ook bekend als Baanepoort. Dat wordt bevestigd door een waarbrief van 08-05-1770 waarin de verkoop van twee huizen en erven wordt beschreven, staande ende gelegen op 't Oude Levendaal in de Bregten- of Baanepoort, belend in 't geheel aan de eene zijde Jan Pikaar ende aan de andere zijde Jannetje Leenderts, strekkende tot agter aan zeekere poorte (zie ook Bonboek Hogewoerd fol. 430) Laatstgenoemde, 'zeekere poorte' kan de wat westelijker gelegen Wesselsepoort zijn geweest (bonboek fol. 426-428) of anders de naamloze, vlak bij de Koenesteeg gelegen poort (bonboek fol. 435vso-438). De Bregtenpoort was gelegen aan de noordzijde van het Levendaal tussen de Koene- en Krauwelsteeg en moet dus niet worden verward met de Bregten- of Ververpoort aan de overzijde van het Levendaal. Salomon van Paauw doet dat in zijn opgave wel, want hij situeert de Bregtenpoort aan de zuidzijde van het Levendaal en vermeld als adres Wijk 3 naast nr. 557 (volgens de moderne huisnummering Levendaal 78). Maar ook dat klopt niet, want de zuidzijde van het Levendaal heeft oneven nummers. Waarschijnlijk is de Bregtenpoort al vroeg in de 19e eeuw voor bewoning ontruimd of geheel verdwenen.
Vermelding in archiefbronnen:
Waarboek 67 B 1562	fol. 94	1562-07-11
Waarboek 67 C 1563	fol. 9v	1563-07-31
Waarboek 67 D 1567	fol. 13 (Brechtenpoort)	1567-10-14
Waarboek 67 D 1567	fol. 195v (Brechtenpoort)	1570-09-07
Volkstelling 1574	fol. NN	1574-08-07
Volkstelling 1581	fol. NN	1581-09
Grachtenboek 31	fol. 31 (Joris Hartgenspoort)	1584-08-16
Vetus-1585	fol. 205 (Joris Hartgen)	1585
Stratenboek 19	fol. 19 (Lambrecht Claesz. ganck)	1588
Grote Bewijzen C	fol. (Lambrecht Claesz. ganck)	1596-04-03
Waarboek 67 2C 1596	fol. 39 (ongedateerd (waarschijnlijk november 1595; acht cameren))	1596-11
Oud-belastingboek 1601	fol. 423	1601
Waarboek 67 2P 1613	fol. 138v	1613-07-31
Bonboek (6619, Hogewoerd)	fol. 429v-434v	1642 na
Waarboek 67 9W 1769	fol. 255 (bonboek fol. 430)	1770-05-08
Vermelding in andere bronnen:
Archief van de Gasthuizen	regest 1082
Perceel	Historisch Leiden In Kaart	2025