Historische Vereniging Oud Leiden

Rijkeboerenpoort [1]

Nummer:

353

Andere namen:

Boerenpoort [3]

Adres voor 1871:

Wijk 2 nr. tussen 173 en 174

Adres na 1871:

St. Jacobsgracht tussen 12 en 14

Beschrijving:

De Boeren- of Rijkeboerenpoort ontstond nadat de saaidrapier Jan Pietersz. Coedijck in 1605 zijn nieuwgebouwde huis en nog onbebouwde erf verkocht aan de bouman (= boer) Willem Adriaensz. van Immerseel. Dat was inclusief een poort en gang, met dien verstande dat de zuidelijk aangrenzende buurman, de wolkammer Jan de Hane, daar een vrijen in- en uytgang - dus recht van overpad had. Maar wel op voorwaarde dat De Hane voor de helfte in behoorlicke reparatie moet helpen ende onderhouden. De buurman aan de andere kant was de turfdrager Garbrant Pietersz.
Achter grensde het erf aan de percelen van Simons Woutersz. en Joris Stevin op de Oosterlingplaats (nu Garenmarkt). Bijna al deze namen vinden we terug op de iets oudere, uit 1597 daterende kaart 17 in het Stratenboek; alleen de naam van Jan de Hane ontbreekt omdat zijn voorganger Jan Huybrechtsz. er toen nog woonde (zie ook Bonboek Oost Nieuwland fol. 528)..

Volgens het Bonboek fol. 523vs-527vso telde de poort negen huisjes, maar toen de erfgenamen van Willem Adriaensz. van Immerseel het huis en het inmiddels door hem bebouwde erf in 1660 verkochten, waren het er tien. Waarschijnlijk was de poortbebouwing al vroeg in de 19e eeuw verdwenen, in ieder geval staat op de stadsplattegrond van 1826 een kaal erf ingetekend.
Aanvankelijk was de poort zoals veel andere naamloos (in seeckere poort), maar in 1695 is sprake van de Boerenpoort. Daarna wordt het Rijkeboerenpoort.

Een plattegrond uit 1597 van het bouwblok Oosterlingplaats (= Garenmarkt), Hoefstraat, (Nieuwe) St. Jacobsgracht en Raamsteeg. De rode lijn geeft de ligging aan van de Boerenpoort vanaf de St. Jacobsgracht. Detail Stratenboek kaart 17.

Vermelding in archiefbronnen:

Stratenboek 17

fol. 17

1597-07-25

Oud-belastingboek 1601

fol. 329

1601

Waarboek 67 2F 1604

fol. 276v (Jan Pietersz. Coedijck verkoopt aan Willem Adriaensz. van Immerseel)

1605-07-27

Oud-belastingboek 1617

fol. 387-387v