Historische Vereniging Oud Leiden

Jan Scoepenpoort

Nummer:

334

Andere namen:

Jan Stopenpoort
Roggebroodspoort [?]

Adres voor 1871:

Wijk 7 nr. 617

Adres na 1871:

Middelstegracht 25

Beschrijving:

Op 15 november 1565 verkoopt Dirck Claesz., warmoesman, aan Adriaen Dircxz. Gorter, twee cameren (éénkamerwoningen) ende haeren erven, gelegen opte Middelstegraft in [de] Jan Scoepenpoert. Op 6 april 1581 worden de helft van het 'principale' huis aan de Middelstegracht en de twee kamers verkocht aan de volder Claes Cornelisz.; van de andere helft was hij al eerder eigenaar.
In juli 1624 verkopen zijn erfgenamen het bezit in drie verschillende partijen. De poort - die nu de Jan Stopenpoort wordt genoemd - wordt in twee delen verkocht aan de beurtschippers Jacob Jacobsz. van Lindenburch en Jan Fredericxz. De nieuwe eigenaars van de twee cameren worden vermeld in het Bonboek Niclaesgracht op fol. 45vso en 46.
Het huis aan de Middelstegracht met een ledige plaetse ende achterhuysinge [..] staende ende gelegen aen de oostzijde van de Middelstegraft opten houc van [de] Jan Stopenpoort komt in bezit van Johannes de Paau, saaitrapier. Laatstgenoemde wordt vermeld in het Bonboek Niclaesgracht fol. 47. Daaruit blijkt dat het poortje zuidelijk aan het huis op de gracht grensde.

Het is niet uitgesloten dat de Jan Scoepen- of Stopenpoort identiek is met de Roggen- of Roggebroodspoort. In ieder geval staat in het bonboek bovenaan fol. 44vso vermeld: int poortgen de Roggens genaemt. Ook de bebouwing op fol. 45 bevindt zich 'in een poort'. Beide pagina's sluiten aan op fol. 45vso en 46, waarvan echter zeker is dat het de Jan Scoepen- of Jan Stopenpoort betreft.
Vanwege die aaneengesloten poortbebouwing gaat Historisch Leiden in Kaart er van uit dat de Jan Stopen- en Roggebroodspoort identiek zijn. Maar de auteurs situeren beide poorten aan Middelstegracht 23, terwijl de Jan Scoepen/Stopenpoort toch echt een huis verder aan Middelstegracht 25 grenst. Bovendien komen de namen van de eigenaars in de Roggebroodspoort - ook de latere - niet overeen met die van de Jan Scoepen- of Stopenpoort.
Of de Jan Scoepen- en Roggebroodspoort nu wel of niet identiek zijn, zeker is dat de eerste poort van hoge ouderdom is.

Hierboven een door Simon Fransz. van Merwen getekende plattegrond uit 1584 van de Middelstegracht tussen de Groenesteeg (links) en de Nieuwe Rijn (geheel rechts). De rode pijl markeert het huis van Claes Cornelisz., hier niet als voller, maar als droogscheerder vermeld. De Jan Scoepen- of Jan Stopenpoort is overigens niet ingetekend.

Vermelding in archiefbronnen:

Waarboek 67 C 1563

fol. 237v (Jan Scoepenpoort)

1565-11-15

Waarboek 67 H 1580

fol. 259v (Jan Stoopen poorte)

1581-04-06

Grachtenboek 52

fol. 52

1584-07-09

Waarboek 67 2Z 1623

fol. 272v (bonboek fol. 46)