Inventarisatie Wederopbouwkunst
Glas-in-loodramen, Louis Smeets (foto: Jos Hooghuis)
Adres |
Boshuizerlaan 11-13, 2312 SG Leiden |
Gebouw |
R.K. Kerkgebouw St. Antonius van Padua |
Bouwjaar |
1966 |
Architect |
Herman Campman |
Oorspronkelijke bestemming |
R.K. Kerkgebouw St. Antonius van Padua |
Huidige gebruik |
R.K. Kerkgebouw St. Antonius van Padua |
Kunstobject |
7 glas-in-loodramen in de dagkapel |
Kunstenaar |
Louis Smeets (1918-2005) |
Status |
Herplaatst |
Beschrijving:
De zeven ramen stellen de zeven sacramenten voor zoals die zijn vastgesteld door het Concilie van Trente (1545-1563) op basis van de bijbel en de traditie. Een sacramenten is een middel tot heiliging. De ramen zijn samengesteld uit gekleurd glas; er is geen gebrandschilderd glas toegepast.
De ramen bevatten teksten die verwijzen naar de sacramenten, achtereenvolgens:
Raam 1. “Ik doop u met water”, het sacrament van het doopsel.
Raam 2. “Ik teken met het kruis en het chrisma”, het sacrament van het vormsel.
Raam 3. “Ik ontsla u van uw zonden”, het sacrament van de biecht.
Raam 4. “Dit is mijn lichaam en mijn bloed”, het sacrament van de eucharistie.
Raam 5. “Ik versterk u met de zalving der zieken”, het sacrament van de ziekenzalving.
Raam 6. “Ik wijd u door mijn handoplegging”, het sacrament van het priesterschap.
Raam 7. “Het verbond voor het leven”, het sacrament van het huwelijk.
Louis Smeets (1918-2005) was als beeldhouwer, glasschilder en materieschilder voornamelijk werkzaam in Venlo. Hij werkte vanaf 1953 in atelier Geutjes in Venlo voor de beroemde Limburgse glazenier Joep Nicolas voor wie hij schetsen uitwerkte tot cartons en de verdere uitvoering verzorgde.
De R.K. Kerk H. Antonius van Padua is ontworpen door architect H.A.D. Campman van het architectenbureau Hendriks, Van den Bosch en Hendriks. Het ontwerp reflecteert de veranderde liturgie als gevolg van het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965). De kerkzaal is zo ingericht dat hij voor meerdere doeleinden en samenkomsten kan worden gebruikt. Het gebouw maakt deel uit van een samenstel van gebouwen met verder een kleuterschool, een lagere school, verenigingsgebouw en pastorie. Er zijn plannen het kerkgebouw voor de eredienst te sluiten.
In februari 2020 heeft de gemeente Leiden een aanvraag van de Historische Vereniging Oud Leiden om de monumentstatus te verlenen aan het kerkgebouw en de aangrenzende pastorie afgewezen. Wel zal de gemeente uitvoering geven aan het beleid inzake monumentale kunst uit de Wederopbouwperiode en behoud en herplaatsing van de glas-in-loodramen bevorderen.
In oktober 2023 is de kerk aan de eredienst onttrokken. De zeven ramen uit de Sacramentskapel zijn inpandig herplaatst in de kerk van Maria Middelares aan de Rijndijk in Leiden. Naar ontwerp van kunstenaar Carel Bruens is er een achtste raam aan toegevoegd. In 1996 ontwierp Bruens (1925) twee glas-in-lood twee ramen voor de Opstandingskerk aan de Aerent Bruunstraat in Leiden.” (Aerent-Bruunstraat-2-Carel-Bruens)
1ste raam, het doopsel (foto: Jos Hooghuis) | 2de raam, het vormsel (foto: Jos Hooghuis) |
3de raam, de biecht (foto: Jos Hooghuis) | 4de raam, de eucharistie (foto: Jos Hooghuis) |
5de raam, de ziekenzalving (foto: Jos Hooghuis) | 6de raam, het priesterschap (foto: Jos Hooghuis) |
7de raam, het huwelijk (foto: Jos Hooghuis) |
Opstelling Sacramentsramen in de kerk Maria Middelares (foto: Peter Lamboo) |
Opstelling Sacramentsramen in de kerk Maria Middelares (foto: Peter Lamboo) |
Nieuw Maria-raam ontworpen door Carel Bruens (foto Peter Lamboo) |
Bronnen:
50 jaar op eigen wijze H. Antonius 1961-2011, uitgegeven door het kerkbestuur van de parochie Lam Gods te Leiden, 2011
“Antoniuskerk van Leiden Zuid-West samenbunding van nieuwe inzichten. De beglazing van de nieuwe kerk”, in: Leidse Courant, 27 april 1966, p. 5
Hoogveld, Carine (hfdred.) Glas in lood in Nederland 1817-1968, Den Haag: SDU, z.j. (1989?), p. 298
Pollmann, Tessel en Michiel Kruidenier, Wederopbouw in Leiden. Architectuur en stedebouw 1940-1965. Leidse Historische Reeks 21. Leiden 2009, p. 38, 177
Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017, https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf
Sluiting van de Antoniuskerk op 22 oktober” in: Rondom Petrus en Paulus, september/oktober 2023
20 september 2024