Inventarisatie Wederopbouwkunst

De hoekbeelden, Ludwig Oswald Wenckebach	(foto: Jos Hooghuis)

 Beschrijving

Aan weerszijden van de entree staan twee gebeeldhouwde figuren. Het hoekbeeld links is een vrouwenfiguur en stelt De Hoop voor met onder andere een anker en een zeilschip als motief. Het hoekbeeld rechts is een mannenfiguur en stelt De Zorg voor met o.a. een plantensymbool en een vat met staven en vlammen. De beelden zijn van zandsteen en uitgevoerd in hoogreliëf.

Oswald Wenckebach (1885-1962) is geboren in Heerlen en is opgeleid als schilder en heeft het beeldhouwen in de praktijk en van zijn buurman John Rädecker geleerd. Hij bezocht de Kunstnijverheidsschool in Haarlem en in Wenen. Ludwig Oswald Wenckebach behoort tot een van Nederlands bekendste beeldhouwers en was indertijd geliefd bij een groot publiek. Hij wordt beschouwd als een van de nestors van de Nederlandse beeldhouwkunst.  Zijn vroegste werken tonen een zuivere klassieke invloed en hebben een symbolische en vaak mythologische betekenis. Hij heeft een aantal solo- en duotentoonstellingen in musea gekregen: in 1927 in het Stedelijk Museum in Amsterdam, in 1931 in De Lakenhal in Leiden, in 1959 bij de Rotterdamse Kunststichting, in 1965 in de Hengelose Kunstzaal en in 2012 organiseerde het Museum Beelden aan Zee in Scheveningen de tentoonstelling Scheppingsdrang en schoonheidszin – De beeldhouwkunst van Oswald Wenckebach (1895-1962). Daarnaast heeft hij meegedaan aan groepstentoonstellingen en exposeerde hij in galeries.  Hij is ook vader van de monumentale kunstenaar Karla Wenckebach (1923).

De gebouwen van het complex van Het Nederlands Instituut voor Praeventieve Geneeskunde aan de Wassenaarseweg verrezen in fasen in de jaren 1940-1941 en 1954-1956. De gebouwen zijn ontworpen door de architect ir. H.F. Mertens uit Bilthoven. Het ontwerp heeft de specifieke kenmerken van de zakelijke architectuur uit de periode van de Wederopbouw, waarin de functionele kwaliteiten van de gebouwen centraal stonden. Van het complex zijn alleen het Gortergebouw met aangebouwde dienstwoning beschermd. In 2018 is een begin gemaakt met de bouw van appartementen in het complex en nieuw te bouwen woontorens.

Anker bij De Hoop (foto: Jos Hooghuis)	Vat met twee staven waaruit vlammen slaan bij De Zorg (foto: Jos Hooghuis)	Papaver bij De Zorg (foto: Jos Hooghuis)

Bronnen:

 Boyens, José, “Beelden van Oswald Wenckebach” in: Ons Erfdeel, Jaargang 25 (1982), p. 670-677

 Pollmann, Tessel en Michiel Kruidenier, Wederopbouw in Leiden. Architectuur en stedebouw 1940-1965. Leidse Historische Reeks 21. Leiden 2009, p. 125

 Sengers, Fred, “TNO-gebouw: intrigerend monument in spe” in STIELTZ, jaargang 14 (2004), aflevering 4, pp 3-4

 Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017, https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf

 http://www.dbnl.org/tekst/_ons003198201_01/_ons003198201_01_0155.php

4 februari 2019

Inventarisatie Wederopbouwkunst

'Adam' door Kees Buurman (foto: Jos Hooghuis)	'Eva' door Kees Buurman (foto: Jos Hooghuis)

Beschrijving

Op het dak van het Pieter de la Courtgebouw, van oorsprong het Academisch Ziekenhuis Leiden, bevinden zich twee gevelreliëfs van de Leidse kunstenaar Kees Buurman (1933-1997). De keramische reliëfs zijn elk ca 1.00 meter hoog en 2.00 meter breed en hebben verschillende dieptes die variëren van tien centimeter tot 0.40 meter. Ze horen bij elkaar en die zin kan gesproken worden over een tweedelig kunstwerk. De twee monochrome reliëfs zijn volledig abstract en dragen de namen Adam en Eva. Ze zijn opgebouwd uit stroken zwarte keramiek met een licht ruw oppervlak alsof ze organisch gevormd zijn. Adam bestaat uit veel licht gebogen langwerpige vormen; Eva daarentegen uit meer uit halfronde en ronde vormen. Beide kunstwerken hebben open delen waardoor de achtergrond te zien is. De reliëfs zijn uitgevoerd door Potterij Zaalberg in Leiderdorp.

Kees Buurman (Leiden, 1933 – Leiden 1997), schilder, tekenaar, graficus en dichter, is vooral bekend van zijn werk in zwart/wit. Zijn opleiding aan de Algemene Grafische School in Amsterdam zal daartoe hebben bijgedragen. Hij  is in de eerste plaats een vrij kunstenaar en heeft daarom maar een beperkt aantal, een tiental, gebonden kunstwerken gemaakt.  In zijn monumentale werk, dat voornamelijk dateert uit de jaren 1960, past hij soms kleur toe. In 2000 heeft Stedelijk Museum De Lakenhal een overzichtstentoonstelling van Buurman georganiseerd. Het museum bezit ook verschillende werken van Buurman.

De kunstwerken zijn niet gemaakt voor boven op het dak waar slechts een enkeling ze kan bewonderen. Mevrouw A. Buurman-Brunsting vertelde op 17-5-2016 aan Jos Hooghuis van de HVOL: “De twee plastieken van keramiek, gemaakt bij Zaalberg, waren bedoeld voor de twee conversatiezalen op de bovenste verdieping van de nieuwgebouwde polikliniek. Toen zijn plastieken na een jaar af waren belde hij het bestuur dat zich niet meer kon herinneren dat er een kunstwerk zou komen. Helaas was er in het gebouw geen enkele wand die aan de afmetingen voldeed zodat een nieuwe bestemming gezocht moest worden. Ten einde raad is besloten twee betonnen muurtjes op het dak te zetten, naast de ontluchtingskokers, om daarop de kunstwerken te monteren. Ik weet niet of ze daar ooit door iemand gezien zijn en ook niet of ze daar nog staan. Ik heb er geen foto’s van, alleen het schetsontwerp.”

Schetsontwerpen voor 'Adam' en 'Eva' door Kees Buurman	(fotos: Kees Buurman Stichting)

Bronnen

Archief Kunst en Bedrijf bij het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie Den Haag

Informatie voorzitter Kees Buurman Stichting (mevr. A. Buurman-Brunsting) 17 mei 2016

“Leids Poliklinisch Centrum een unicum in West-Europa”, Leidsch Dagblad, 20 november 1963, p. 5

Pollmann, Tessel en Michiel Kruidenier, Wederopbouw in Leiden. Architectuur en stedebouw 1940-1965. Leidse Historische Reeks 21. Leiden 2009, p. 124

Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017, https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf

Wintgens Hötte, Doris, Kees Buurman (1933-1997), Leiden 2000

http://www.rapleiden.nl/gebouw/pieter-de-la-courtgebouw-1965/

13 november 2018

Inventarisatie Wederopbouwkunst

Houten Gevelreliëf W. Voet (boven het trapbordes) (foto: Peter Lambo	Houten Gevelreliëf W. Voet (onder het trapbordes) (foto: Peter Lamboo

Beschrijving

Het kunstwerk bestaat uit een inlegwerk in hout (intarsia), dat zich deels op de begane grond en deels op de eerste verdieping bevindt.  De delen worden door een bordes van het trappenhuis van elkaar gescheiden maar vormen compositorisch een geheel. Beide delen zijn ca. 1.50 meter breed; de onderste is 2.60 meter hoog en de bovenste is 3.80 meter. Het is opgebouwd uit oud gebeitst sloophout met kleurschakeringen tussen donker- en lichtgrijs, donker- en lichtbruin en wit. Op de verdieping stelt het een vrouw voor. Haar gezicht is wit, haar armen steekt ze wijd uit, haar grote borsten en ronde buik doen vermoeden dat ze zwanger is. Ze stelt de vruchtbaarheid voor. Het deel op de begane grond verbeeldt planten en ronde natuurachtige vormen.  Het kunstwerk is een geabstraheerde figuratie, dat geïnspireerd lijkt te zijn op Afrikaanse maskers en houten vruchtbaarheidsbeelden.

Wilfred Voet (Zeist, 1935) is in de eerste plaats een kunstenaar die meer vrij werk heeft gemaakt dan aan opdracht gebonden kunstwerken. Geboren in 1935 in Zeist, groeide hij op in Arnhem en doorliep het gymnasium in Arnhem. Na de middelbare schoolperiode trok hij met schoolvriend Peter van Straaten naar Amsterdam om aan de Kunstnijverheidschool, de huidige Gerrit Rietveld Academie te studeren. Voet is een graficus en is daarnaast ook schilder, wandschilder en beeldhouwer. Hij werkt het liefste met hout.  In de jaren 1960 waren zijn abstract-figuratieve kunstwerken met enige regelmaat te zien in het Leids Academisch Kunstcentrum (LAK). In 1967 exposeerde hij zijn grafische werk op de groepstentoonstelling in De Lakenhal met vooraanstaande kunstenaars als Herman Berserik, Kees Buurman, Contant Nieuwenhuys, Wessel Couzijn, Lucebert en Marte Röling. Hij was lid van de Beroepsvereniging voor Beeldende Kunstenaars. 

De ULO is in februari 1968 geopend als een HB-80 schoolontwerp van de Leidse stadsarchitect Ir. Theo K.J. Koch (1902-1985). De aula aan de noordkant van het schoolgebouw grenst aan de Vijf Meilaan en heeft hoge verticale ramen met uitzicht op een ruime voortuin waarin het beeld ‘Samenspraak’ van Frans de Wit staat. Volgens het Leidsch Dagblad, 3 februari 1968 heeft Voet ook een wandversiering van 16.00 meter breed bij 0.90 meter hoog in temperaverf geschilderd.

Leidsch Dagblad,  3 februari 1968, p. 3

Bronnen

“Thorbecke-school in Leiden ZW geopend”, Leidsch Dagblad, 3 februari 1968, p. 3

“Thorbeck-ULO kost 2,5 miljoen gulden”, Nieuwe Leidsche Courant, 3 februari 1968, p. 3

Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017, https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf

https://rkd.nl/nl/explore/artists/81558

24 oktober 2018

Inventarisatie Wederopbouwkunst

Glas-in-betonramen, Berend Hendriks (foto: Peter Lamboo)

Beschrijving:

Het kunstwerk is een 54-delig glas-in-betonmuur van de bekende kunstenaar Berend Hendriks. Het is ca. zeven meter hoog en tien meter breed. Elk venster met glas-in-beton is ca. 80 cm bij 80 cm. Het is een naoorlogse kunsttechniek die als opvolger van de verfijnde glas-in-loodtechniek gezien kan worden. Dit non-figuratieve kunstwerk stelt ‘De opgang der tijden’ voor. Hierin is verbeeld: de schepping van het licht, het centrum van de wereldgeschiedenis, het Kruis en de ondergang van de tijd.

Berend Hendriks (Apeldoorn, 9 juli 1918 - Arnhem, 6 augustus 1997) was een Nederlandse beeldend kunstenaar. Na zijn opleiding aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, waar hij les kreeg van onder andere Heinrich Campendonk, ontwikkelde hij zich tot een veelzijdig kunstenaar: schilder, glasschilder, wandschilder, monumentaal kunstenaar, omgevingskunstenaar, beeldhouwer, keramist en vervaardiger van mozaïek.

De entree van de school geeft toegang tot de monumentale hal die functioneert als ‘het hart’ van de school. De hal is hoog en licht. Een van de meest in het oog springende onderdelen is de witgeverfde galerij die op kolommen steunt. Ook de ranke en sierlijke open betonnen trap met bordes die achter de kolommen is geplaatst, valt op door haar fraaie vormgeving.

Enkele ramen aan de buitenzijde (foto: Peter Lamboo)

Glas-in-betonmuur (foto: Peter Lamboo)

Twee van de ramen van binnen naar buiten gefotografeerd (foto: Peter Lamboo)

Bronnen:

Erfgoed Leiden en Omstreken, omschrijving gemeentelijk monument nummer 1747 Toussaintkade 51.

Spoelstra, Yteke, De School: “Een sieraad der gemeente”. De geschiedenis van de scholenbouw in Leiden. Deel 2: 1945-1965, Unit Monumenten & Archeologie gemeente Leiden, Leiden 2009-2010

Spoelstra, Yteke, De School: “Een sieraad der gemeente”. Inventarisatie van Leidse schoolgebouwen 1850-1965, Unit Monumenten & Archeologie gemeente Leiden, Leiden 2009-2010

14 augustus 2018

Inventarisatie Wederopbouwkunst

Geglazuurd betonreliëf, Jan Groenestein (foto: Peter Lamboo)

Beschrijving

Het kunstwerk is totaal ongeveer 1,70  meter hoog en 3,00 meter breed. Het is samengesteld uit geglazuurde betontegels van verschillende formaten in levendige kleuren. Waarschijnlijk is het geïnspireerd door het sprookje “De Bremer stadsmuzikanten” van de Gebroeders Grimm: vier dieren die aan de slacht zijn ontsnapt en gezamenlijk als muzikanten door het leven gaan.

De Amsterdamse kunstenaar Jan Groenestein  (Amsterdam, 1919 – Amsterdam 1971), was leerling van H. Campendonk. In allerlei soorten van architectonisch gebonden kunst was voor hem het dier – en in het bijzonder het paard – een geliefkoosd motief. Jan Groenestein wordt gerekend tot de groep Realisten. Deze groep, waartoe onder anderen ook Lex Horn behoorde, werd gevormd door kunstenaars die op de Rijksakademie in Amsterdam hun opleiding hadden genoten onder hoogleraar Heinrich Campendonk. Na de Tweede Wereldoorlog nam de bekendheid van deze kunstenaars toe, maar zij kwamen al snel in de schaduw te staan van de internationaal succesvolle Cobra-beweging. Hierdoor raakten velen van hen, onder wie Groenestein, in de vergetelheid.

Op het gebied van de monumentale wandkunst excelleerde Groenestein in de sgraffitotechniek. Later zou hij een variant op deze techniek bedenken: de sgraffito-intarsia. In plaats van de bij de sgraffito gebruikelijke techniek om verschillende lagen gekleurde specie over elkaar heen aan te brengen en daaruit weg te krabben wat als kleur niet gewenst was, legde hij verschillende lagen gekleurde specie naast elkaar op een witte ondergrond. Plaatselijk krabde hij dan de gekleurde laag op die plekken weg, waar de witte ondergrond in het ontwerp zichtbaar moest zijn.

Tot de bekendste sgraffiti van Groenestein behoren de twaalf voorstellingen van dieren die hij in opdracht van de gemeente Amsterdam op de buitenmuren van dierentuin Artis maakte. Daarnaast maakte hij sgraffiti in de Landbouwuniversiteit in Wageningen en het ministerie van Landbouw in Den Haag. Tevens vervaardigde hij plafond- en muurschilderingen, glas-in-lood ramen, glas- en baksteenmozaïeken en gobelins voor kerken, scholen en fabrieken.

Naast zijn monumentale werk heeft Groenestein een rijk oeuvre nagelaten bestaande uit schilderijen, tekeningen, grafisch werk en kleine sculpturen waarin veelal dieren, paarden in het bijzonder, tot onderwerp zijn gekozen. Zijn werk is te vinden in de collecties van het Stedelijk Museum in Amsterdam, van verscheidene gemeentes en van particulieren in heel Nederland. Het ICN beheert achttien kunstwerken van hem, waaronder schilderijen, werken op papier en een loden sculptuur.

De kleuterschool aan de Telderskade 46 is gebouwd in 1966. Gemeentearchitect ir. T.K.J. Koch was verantwoordelijk voor het ontwerp. Hierbij werd gebruik gemaakt van de in die jaren populaire systeembouw HB-80. Het schoolgebouw is in april 2020 gesloopt.

Het kunstwerk van Jan Groenestein wordt gerestaureerd door HN Projects BV uit Den Haag. Het zal worden herplaatst tegen de zijgevel van het schoolgebouw Telderskade 48 aan de zijde van de Boshuizerkade nadat dit gebouw is gerenoveerd. Herplaatsing wordt verwacht in 2022.

Geglazuurd betonreliëf, Jan Groenestein (foto: Peter Lamboo)

Bronnen:

“Bewaard tableau krijgt nieuw leven”, in Leidsch Dagblad, 25 juni 2020

Burkom, Frans van, Yteke Spoelstra, Simone Vermaat (red.), Kunst van de wederopbouw Nederland 1940-1965. Experiment in opdracht, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en nai010 uitgevers, Rotterdam 2013, p. 96-97

Erfgoed Leiden en Omstreken

Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) 

https://rkd.nl/nl/home/artists/33986

Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017, https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf

Spoelstra, Yteke, De School: “Een sieraad der gemeente”. Inventarisatie van Leidse schoolgebouwen 1850-1965, Unit Monumenten & Archeologie gemeente Leiden, Leiden 2009-2010, p. 121

8 december 2020

Inventarisatie Wederopbouwkunst

Betonnen fakkel, Piet van der Sterre (foto archief ELO)	Situatie 2018 (foto Paulina Buring)

Beschrijving

Het kunstwerk  verbeeldt het apostolische symbool hand-fakkel-hand in de vorm van een staand betonnen element boven de entree.

Het gebouw Sumatrastraat 197 dateert uit het jaar 1961 en is ontworpen door architect Piet van de Sterre (Koudekerk aan den Rijn 1915 – Leiderdorp 1978) in opdracht van Het Apostolisch Genootschap te Baarn alwaar het hoofdkantoor nog steeds is gevestigd.

Piet van der Sterre was een architect die bekend is geworden door zijn restauraties van grote monumenten. Niet alleen regionaal, maar ook landelijk heeft hij daarmee een zekere faam verworven. Nieuwbouwprojecten bleven toch steeds een deel van de opdrachtenportefeuille van het architectenbureau.

Het object hand-fakkel-hand is niet gesigneerd en er is geen informatie te vinden die naar een kunstenaar verwijst. Wel komt de ingangspartij van het gebouw met het Apostolisch symbool al op de ontwerptekeningen voor met duidelijke verwijzingen naar de maatvoering. Het is geheel volgens deze ontwerptekeningen uitgevoerd. Daarom wordt verondersteld dat Piet van der Sterre de ontwerper van het symbool is. Het embleem symboliseert de onderlinge verbondenheid: de fakkel die door de oudere wordt doorgegeven aan de jongere. Dit symbool is ook tweemaal toegepast in het gebouw van het Apostolisch Genootschap aan de César Franckstraat 38 in Leiden uit 1968.

Situatie 2018 (foto Paulina Buring)

Bronnen

“Apostolisch Genootschap Leiden betrekt zondag nieuw gebouw” in Nieuwe Leidsche Courant, 29 juni 1961, p. 3

 “Apostolisch Genootschap heropent vernieuwd gebouw” in: Leids Nieuwsblad, 17 april 2001

“Facelift voor gebouw Apostolisch Genootschap” in: Leidsch Dagblad, 18 april 2001

“Gebouw Apostolisch Genootschap in de Sumatratraat” in: Leidsch Dagblad, 29 juni 1961, p. 3.

Pollmann, Tessel en Michiel Kruidenier Wederopbouw in Leiden. Architectuur en Stedenbouw 1940-1965. Leidse Historisch Reeks. Leiden 2009, p. 94

Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017, https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf

www.reliwiki.nl

4 februari 2019

Inventarisatie Wederopbouwkunst

Keramisch reliëf, kunstenaar onbekend (foto: Jos Hooghuis)

Beschrijving:

Het reliëf is driedelig met in het midden het grootste gedeelte met een breedte van ca. 2.95 meter breed en 2.20 meter hoog. De linkerzijkant bij de entree is 0.64 meter breed en aan de andere zijde  is 0.18 meter breed. Het reliëf is totaal abstract.

Het is geplaatst bij de entree van het appartementencomplex Rosenburch. Het is uitgevoerd in de kleuren oranje, rood en wit.

In 1974 zijn er plannen gemaakt om Rosenburch uit te breiden. Uit een donkere zwartwit foto uit dat jaar is het reliëf te zien dat zich bevindt in de eerste fase van het gebouw.

Nieuwe Leidsche Courant, 21 december 1974

Bronnen

“’Rosenburch’ wordt uitgebreid” in: Nieuwe Leidsche Courant, 21 december 1974, p. 3

Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017, https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf

8 augustus 2018

Inventarisatie Wederopbouwkunst

Glas in loodraam, waarschijnlijk Atelier Jilleba (foto:Paulina Buring)

Beschrijving

Het raam uitgevoerd in glas in lood en lijkt een cirkelvormige beweging te verbeelden. De kleuren in de compositie hebben een liturgische, symbolische betekenis.

De kapel is gebouwd voor de “Vrouwen van Bethanië”. Het is een klein bedehuis met plaats voor 50 personen. De kapel is gewijd aan St. Paulus.

De Vrouwen van Bethanië is een religieuze congregatie binnen de Rooms-Katholieke kerk. De doelen van de congregatie laten zich omschrijven als evangelische  beleving en verkondiging, onder andere in catechese, werk voor oecumene, spirituele begeleiding en pastoraal werk.

Het interieur van de kapel is uitgevoerd in metselwerk met een vloer van Hoorns leisteen.

Interieur kapel (foto: Paulina Buring)	Gevel kapel Utrechtse Veer (foto: Paulina Buring)

Bronnen:

“Dit jaar nog nieuwe kapel in tuin van “Verbum Dei”” in: Leidse Courant, 10 juli 1962

“Kapel van Verbum Dei nadert voltooiing” in: Leidse Courant, 29 november 1962

“Nieuwe kapel van “Verbum Dei”: uiting van rust en harmonie” in: Leidse Courant, 9 mei 1963

Pollmann, Tessel en Michiel Kruidenier, Wederopbouw in Leiden. Architectuur en stedenbouw 1940-1965. Leidse Historische Reeks 21. Leiden 2009, p. 66

Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017, https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf

15 januari 2019

Inventarisatie Wederopbouwkunst

Keramisch wandobject, Josje Smit (foto: Yteke Spoelstra )

Beschrijving

Het keramisch reliëf  verwees naar de functie van het gebouw als laboratorium waar dieren werden onderzocht en bestudeerd. Het kunstwerk verbeeldde vissen, een zeepaardje en een personage met weckflessen. Het kunstwerk is in 1959 aangebracht. Voor de sloop van het laboratorium is geprobeerd om het kunstwerk uit te nemen, maar dat is niet gelukt door broosheid van het keramiek en de sterkte van de gebruikte mortel.

Josje Smit (Amsterdam 1926 – Amsterdam 2003) is autodidact.

Zij volgde geen kunstenaarsopleiding aan een academie. Zij ontwikkelde zich als keramiste in het Amsterdamse atelier Tanagra en als kunstenaar bij haar partner Cephas Stauthamer. Josje Smit was in meerdere disciplines werkzaam.  Ondermeer als beeldhouwer, keramiste en textielkunstnaar. Zij werkte zowel figuratief als abstract, met uiteenlopende materialen als textiel, glas, keramiek en beton. Smit koos vaak voor het contrast. De ronde, organische vormen in haar werk contrasteren met de hoekige, modernistische architectuur. Haar grote keramische en betonnen wandsculpturen in openbaren gebouwen kunnen gevonden worden in Amsterdam, Alkmaar, Zaandam, Gouda en Leiden. Josje Smit heeft haar woonhuis en atelier, het grachtenpand de Gecroonde Raep nagelaten aan de Vereniging Hendrick de Keyser. Als eigenaar van dit huis beheert deze dit ateliernalatenschap. Het is beschikbaar voor conservatie, inventarisatie en onderzoek van haar werk.

Keramisch wandobject, Josje Smit (foto: Yteke Spoelstra )

Bronnen:

Archief Kunst en bedrijf, Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie Den Haag

ELO Erfgoed Leiden en Omstreken: VVDW# 16: Een echte Josje Smit

Spoelstra, Yteke, Monumentale kunst ontdekt in Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken 2017,

https://www.leidseregioinkaart.nl/kaarten/images/Monumentale_kunst.pdf

Starkenburg, Esther, “Kunstenaarsechtpaar Smit en Stauthamer in Kaiserstraat” in “Archeologisch en bouwhistorisch jaaroverzicht 2016” in Leids Jaarboekje 2017, pp 220-222

Wijk, Oscar van, Beelden in Gouda: kunst van de twintigste eeuw, 2001; Verwiel, H.J., Josje Smit, kunstenares in vele technieken, in: Centraal Orgaan Scheppend Ambacht (C.O.S.A), juni 1981.

10 oktober 2018

Inventarisatie Wederopbouwkunst

Decoratief roosterwerk, J.B. Mouton (foto uit Hans van den Ban, In opdracht)

Beschrijving

Er bestaat slechts één afbeelding van het kunstwerk dat zou bestaan uit een decoratief roosterwerk. De foto geeft onvoldoende informatie over de uitvoering ervan. Het zou op het dak gestaan hebben. Over de maker ervan is niets te vinden.

Het werk wordt genoemd in In opdracht, maar volgens Yteke Spoeltra, medeauteur van Kunst uit de wederopbouw Nederland 1940-1965, betekent dit niet dat het werk daadwerkelijk is uitgevoerd.

Het gebouw stond bekend als het Torengebouw van het Van der Klaauw Zoölogisch Laboratorium. Het gebouw was bestemd voor laboratoria voor onderzoek en waarneming van dieren. Het is gesloopt om plaats te maken voor een appartementengebouw.

Bronnen

Ban, Hans van den, In opdracht:  zestig jaar percentageregeling beeldende kunst bij rijksgebouwen, Amsterdam: SUN, 2011, p.11 en p. 437 e.v.

Burkom, Frans van, Yteke Spoelstra, Simone Vermaat (red.), Kunst van de wederopbouw Nederland 1940-1965. Experiment in opdracht, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en nai010 uitgevers, Rotterdam 2013

8 augustus 2018