Historische Vereniging Oud Leiden

Croonepoort

Nummer:

Andere namen:

geen

Adres voor 1871:

Wijk 2 nr. tussen 176 en 177

Adres na 1871:

St. Jacobsgracht tussen 4 en 6

Beschrijving:

Aan de oostzijde van de St. Jacobsgracht tussen de tegenwoordige nrs. 2 en 6 bevonden zich twee poorten. De eerste lag dichtbij de hoek van de Raamsteeg en telde blijkens het Bonboek Oost Nieuwland (fol. 517-519vso) zes huisjes. Deze poort had geen naam en wordt van 1650 tot 1790 uitsluitend als seeckere poort vermeld (zie de Waarboeken 4B fol. 213, 8C fol. 37, 10A fol. 104 en 10Y fol. 129).

De tweede poort – en dat was de Croonepoort - grensde daar zuidelijk aan, met dien verstande dat zich tussen de twee poorten een huis bevond. Een van die poorttoegangen is nog altijd zichtbaar in het straatbeeld, vrijwel zeker is het een overblijfsel van de Croonepoort.

In 1617 verkocht de blauwverver Abraham de la Grange een huis en erf aan de zwartverver Guillaume Noreth. Laatstgenoemde bezat het noordelijk aangrenzende pand met sijn poorte en gange al eerder.
In 1641 breidde Noreth zijn bezit nog meer uit door het naastgelegen huis genaemt ’t Haentgen met een huysgen daer achter aen te kopen. Uit de omschrijving blijkt dus dat het huis belend werd door twee gangen die nog goed zichtbaar zijn op een stadsplattegrond uit 1826.
Volgens het Bonboek (fol. 521) moet het een flinke bedoening zijn geweest die wordt omschreven als een verwerye met verscheyde ander bewoninghen ende haeren erven ende een groote drogerye, plaetse en thuyntgen. In 1682 en 1724 wordt gesproken over resp. tien en acht poorthuisjes. In 1740 zouden er twaalf huizen zijn waarvan twee kamers boven de poorttoegang en wordt gezegd dat de bebouwing zich uitstrekt tot agter aan eenige gehuysden op de Garemart.

Beide poorten aan de St. Jacobsgracht waren al vroeg in de 19e eeuw verdwenen.