Historische Vereniging Oud Leiden

Beulingpoort [1]

Nummer:

Andere namen:

Vossenpoort [1]

Adres voor 1871:

Wijk 7 nr. tussen 610 en 611

Adres na 1871:

Middelstegracht 41

Beschrijving:

Volgens gebuurtekaart 30 bevond de Beulingpoort - niet te verwarren met een naamgenoot aan de Hogewoerd - zich aan de oostzijde van de Middelstegracht; voor 1871was dat Wijk 7 tussen no. 610 en no. 611. Zowel op de gebuurtekaart als op de stadsplattegrond van 1826 is de poortttoegang nog duidelijk zichtbaar. Blijkens het register Lantaarn- en Brandspuitgeld 1814 was Pieter van Ruyten eigenaar van de nrs. 610 t/m 613.

In 1642 verkocnt Gerrit Segersz. [van Stellingwerf] aan Claes de Vos een huys ende erve met een groot erff, mitsgaders schuyr ende achterhus. Het is zeer wel mogelijk dat er toen al een 'achterom' bestond, maar van een met woninkjes bebouwde poort was nog geen sprake. Toen de erfgenamen van Claes de Vos een deel van het perceel in 1706 aan Dirk Aangeenbrugge verkochten (het andere deel werd eigendom van Hendrik Bartel, zie respectievelijk Bonboek 53 en fol. 53Avso) bleken er op het 'grote erf' inmiddels vijf huisjes te zijn gebouwd. Toen het zuidelijk aangrenzende huis in 1714 van eigenaar wisselde (Bonboek fol. 52vso) wordt de woning beschreven als staende ende gelegen naast de Vossepoort. De poort is dus gesticht door Claes de Vos en gezien de lange periode dat hij en zijn erfgenamen eigenaars waren van het perceel, lag het voor de hand om daaraan zijn naam te verbinden.

In 1734 bleek het noordelijk aangrenzende en 3,76 meter brede huis in vergaande staat van verval te zijn. Door ingrijpen van het stadsbestuur werd het pand verkocht aan Barent Hellemert en Abraham Tureluur. Laatstgenoemde was toentertijd een bekende Leidse scharrelaar die elders in de stad nog 130 andere poortwoningen bezat. De twee kopers behoefden slecht één gulden te betalen en kregen bovendien voor vijf jaar vrijstelling van de verponding (een soort onroerendzaakbelasting). Maar wel op voorwaarde dat zij het geabandonneerde (verlaten) en vervalle huys behoorlijk optimmeren.
Van belang is dat in de betreffende waarbrief staat dat het huis aan beide zijden wordt belend door een poort. Aan de zuidzijde was dat de Vossenpoort (Bonboek fol. 53/53Avso), terwijl zich aan de noordzijde de Draadtrekkerspoort bevond (Bonboek fol. 53A). Daardoor weten wij dat tussen de beide poorten slechts één huis stond.

Over het lot van de Beulingpoort alias Vossenpoort is weinig bekend. Waarschijnlijk is de poortbebouwing al vroeg in de 19e eeuw afgebroken.

Vermelding in archiefbronnen:

Vetus-1585

fol. 262v

1585

Oud-belastingboek 1617

fol. 127v

1617

Bonboek (6623, Nicolaasgracht)

fol. 53

1642 na

Waarboek 67 3S 1642

fol. 46 ('met een groot erf’)

1642-08-01

Waarboek 67 6X 1715

fol. 32 (‘naast de Vossepoort’)

1714-12-15

Waarboek 67 8B 1734

fol. 47 (twee poorten)

1734-05-13

Waarboek 67 8B 1735

fol. 203 (‘vijff huysen ende erven’)

1735-01-20

Lantaarngeld 1814

fol. NA (Wijk 7 nrs, 610-611)

1814

Vermelding in andere bronnen:

Nog geen aanvullende gegevens gevonden.

Poortbebouwing
Namen en adressen, aantallen woningen en bewoners, woninggrootte en kwaliteit

Bewoond

Onbewoond

1. 1850 (ca.) Opgave S. van der Paauw
2. 1853 Buurtkaart
3. 1871 Huisnommerboek 1871
4. 1879 Kaart Van Campen 1879
5. 1892 Aanleg waterleiding -
- aangelegd [A]
- door eigenaar geweigerd [G]
- eigenaar weigert betaling [AG]
6. 1892 Aantal woningen
7. 1892 Aantal bewoners
8. 1899 Kaart Van Campen 1899

Woningonderzoek
1913

Aantal
vertrekken
per woning
in 1912/13

Woning-
onderzoek 1922

1900

1912

aantal woningen

aantal bewoners

aantal woningen

aantal bewoners

zeer slecht

slecht

vrij slecht

redelijk