103. West Wilde Veluwe

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende aen de zuytzijde van den Ouden Rijn met de eerste huysinge van Cornelis Anthonis van Polanen / oostwaerts aen lopende tot aen den houck van de Wterstegracht / ende lopende de westzijde van dyen langs zuytwaerts aen / tot de huysinge van de wede. van Jeremias l'Enfant, deselve mede begrijpende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 105 vso, 09-09-1632)

Geschiedenis:

Op 02-07-1615 ontstaan als afsplitsing van de buurt Wilde Veluwe.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 24 - 24 vso, 25-06 en 02-07-1615)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

177. West Weidenburg

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begint van de voors. laeste poorte af (van de wedue van Jacob Pietersz. de Vrij) / loopende langs de Binnevestsloot westwaerts aen / omschrinckelende langs d'oostzijde van de Westdwersgraft / ende soo voorts den houck om langs de noortzijde van de Langegraft tot aen de corte Scheystraet.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 65, 02-11-1623)

Geschiedenis:

Op 02-11-1623 ontstaan door afsplitsing van de guurt Weidenburg bis.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 65, 02-11-1623)

Willem de Bruin, 75 jaar en heer van West Weidenburg, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 130 fol. 81, 11-05-1769)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

15. West Vreugdenrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende aen de westzijde van de Achtergraft mit 't huys van Loys Busijns, gelegen aen der wallen omtrent de Blaeuwe Molen / dezelve Achtergraft langs tot aen St. Katrijnenveststege mit de zuytzijde van dien / eynde nemende aen der wallen / ende zulx in hem begrijpende de Colfmaeckerveststege aen beyde zijden.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 2 vso, 01-08-1602)

op de Achtergraft aen de westsijde met de huysinge van Gerrytgen Jansdr./ ende lopende de Achtergraft langs noortwaerts aen / ende voorts de zuytzijde van de Colfmaeckersveststeech omspringende / langs de vestwalle zuytwaerts aen tot den aanvanck deser gebuyrte.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 107 - 107 vso, 13-01-1633)

Geschiedenis:

Op 01-08-1602 ontstaan als afsplitsing van de buurt Vreugdenrijk.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 107 - 107 vso, 13-01-1633)

In 1603 klagen de geburen van West Vreugdenrijk en Oost Vreugdenrijk over de aan de Achtergracht (thans 5e Binnenvestgracht) woonachtige vreemde Vlamingen en Walen. Deze 'allochtonen' vervuilen de gracht met hun wolrestanten, zoe dat bij tijden de straeten ende plaetingen niet bruikbaar zijn, oock mede dat het water in de graft zoe zeer stynckt dat aldaer quaelick te woenen is ende bijsonder in tijde van de heete sieckte, gelijc dagelijcx nu vallen. Tevens constateert men dat het grachtwater niet doorstroomt en uitsluitend in verbinding staat met de Broertjes- en Groenhazengracht, soe dat alle vuylicheyt in de graft is blijvende. Het stadsbestuur wordt verzocht om een watergat te maken naar de vest (Witte Singel). Tevens zouden de vervuilers door de stadsboden op straffe van boete moeten worden gewaarschuwd en pleit men voor de oprichtinge van een paele met een biljet daerup gedruct, waarop het verbod nog eens wordt vermeld. Het Gerecht zegt geen watergat te zullen maken en weigert ook de andere maatregelen. Bij keur is immers bepaald dat de stadswateren niet verontreinigd mogen worden en dat de schout of diens vervanger en de dienaers al toezicht houden op de naleving van dit gebod (zie ook 'Buurthouden', pag. 77).

(SA II inv. nr. 49 fol. 323 vso - 324 vso, 02-10-1603)

In 1633 verzoeken de bewoners om splitsing van de buurt. Na inspectie en rapport van de schepenmeesteren Huych Pieters. Codijck en Dirck Lucasz. Walbeecq en de stadssecretaris besluit het Gerecht op 13-01-1633 om de buurt in tweeën te splitsen. Het zuidelijk deel behoudt de naam West Vreugdenrijk, het noordelijk deel wordt Noord Vreugdenrijk genoemd (zie ook 'Buurthouden', pag. 62).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 107 - 107 vso)

Abraham Tuurluur, heer van West Vreugdenrijk, door verscheyde moeyelijkheden met sijne kinderen buyten staet geraakt verzoekt en verkrijgt ontslag (zie ook 'Buurthouden', pag. 75).

(SA II inv. nr. 112 fol. 29 vso, 09-06-1729)

In 1770 brengen de raden van West Vreugdenrijk ter kennis dat hun heer Johannes Muggen (of Nuggen) is overleden. Zelf zijn zij oud en zwak van gezondheid en zijn er in de buurt maar weinig huisgezinnen, zodat het niet mogelijk is een nieuwe heer te benoemen. Men verzoekt om aansluiting bij het aangrenzende Noord Vreugdenrijk. Het Gerecht gaat akkoord, met dien verstande dat de heer van Noord Vreugdenrijk voortaan de heerschappij over de gecombineerde buurt heeft.

(SA II inv. nr. 130 fol. 291, 17-05-1770)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

165. West Vrouwenkamp

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

a: aen St. Ursselenbrugge ten wedersijden van de Vrouwencamp totte Stommestege aen d'eene sijde / de westsijde van de zelve stege daerinne begrepen ende aen de ander sijde tottet Dolhuys toe ;

b: begrijpende de huysen aen wedersijden van de Vrouwencamp / van de St. Ursulenstege aff /

aen de suytsijde tot aen 't Dolhuys / ende aen de noortsijde tot aen Stommestege / mitsgaders de huysen aen de westsijde van de Stommestege / in de St. Elysabeths- ende Moer Annenstegen / voorts oock in de St. Ursulen- ende Josephsstegen tot aen de bruggens staende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 35 vso - 36, 17-08-1617)

begrijpende de gehuysden aen de oostzijde van de Camp zuytzijde westwaerts aen / mitsgaders het Elysabethsgasthuys daerinne begrepen / de St. Ursulensteech ten wederzijden tot aen het bruggetgen toe / voorts omspringende begrijpende de huysen in het Michiels Clooster gebout / ende de Michielsstraet ten wederzijden / mitsgaders de huysen op de Michielsgracht tot aen de Josephstege toe.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 94 vso - 95, 08-11-1629)

Geschiedenis:

Op 17-08-1617 ontstaan als afsplitsing van de buurt Vrouwenkamp.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 94 vso - 95, 08-11-1629)

Op 08-11-1629 wordt West Vrouwencamp in tweeën gesplitst. Het ene deel behoudt de naam West Vrouwenkamp, het andere deel wordt Middelkamp genoemd.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 94 vso - 95)

De geburen van West Vrouwenkamp krijgen toestemming om het geld in de buurtkas te verdelen, mits men een zesde deel afstaat ten behoeve van het H.G. Weeshuis (zie ook 'Buurthouden', pag. 101).

(SA II inv. nr. 191 fol. 307, 09-09-1678)

Claes de Coene, heer van Vrouwenkamp (!), verzoekt en verkrijgt ontslag wegens seer hooge jaeren.

(SA II inv. nr. 97 fol. 32 vso, 08-04-1706)

Cornelis van Duykeren, heer van West Vrouwenkamp verzoekt en verkrijgt ontslag.

(SA II inv. nr. 123 fol. 80, 30-04-1751)

Jan Adelaar, heer van West Vrouwenkamp, verzoekt om redenen wel wenschte te zijn ontslagen.

(SA II inv. nr. 127 fol. 24, 07-04-1763)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

187. West Vogelrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende op de noortzijde van de Langegraft ende de selve langs westwaers aen loopende / begrijpende de huysen staende aen de westzijde van de Vogelstraet / ende ten wedersijden van de Oostvollerssteech / streckende tot aen het Voldersgraftbruggetgen toe.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 66 - 66 vso, 22-02-1624)

Geschiedenis:

Op 22-02-1624 ontstaan als afsplitsing van de buurt Vogelrijk.

Lucas Jansz., oud ca. 51 jaar en heer van West Vogelrijk, en Carel Basijn, ca. 48 jaar, verklaren op verzoek van Jan de Cramer dat hij een zoon is van Jan Cramer de oude en Susanna Cornelisdr. Zijn moeder Susanna zou naderhand zijn getrouwd met Ary Cornelisz. en uit dit huwelijk was een zoon, Cornelis Arentsz. geboren. Deze Cornelis zou in 1640 bij de Kamer van Amsterdam van de VOC zijn aangemonsterd en op het schip De Kievit naar Oost-Indië zijn uitgevaren. Vervolgens zou hij op 3 april 1642 naar het schip De Dolphijn van de Kamer van Middelburg zijn overgegaan en vervolgens in de voors. lande (dus kennelijk Oost-Indië) overleden zijn so sij (dus de twee getuigen) verstaen hebben´. In ieder geval wordt vastgesteld dat Jan de Cramer de jonge een (half)broer is van Cornelis Arentsz. De ouders Jan de Cramer en Susanna Cornelisdr. zijn reeds jaren geleden overleden en hebben verder geen kinderen nagelaten. Evenals zijn ouders woont Jan de Cramer de jonge nog steeds in de buurt.

(Rechterlijk Archief inv. nr. 39, Getuigenisboek X fol. 6, 16-10-1646)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

20. West Vliet

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

aen de westsijde van de Vlyet / van het houckhuys aen 't Steenschuyr toebehorende Meynert Jansz., schipper / zuytwaers lopende tot aen de Binnenvestsloot / mitsgaders de huysen in de Backerstege van Vlyet aff westwaers lopende / te weten aen de noortsijde tottet huys van Symon Dirxz., mandemaker / ende aen de zuytsijde totte huysinge van Apollonia Jans, appelkoopster / beyde inclus.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 27, 24-09-1615)

beginnende aen de westzijde van de Vlyet met de huysinge van Jacob Cornelis de vischcopper aen de vestwalle / ende lopende noortwaerts aen tot aen de Backersteech / ende aen de zuytzijde in deselve steech eyndende met de huysinge van Claes Cornelis van Hogeveen / ende aen de noortzijde van dyen met de huysinge van Jasper Schroey / ende voorts de westzijde van de Vlyeth van de Backersteech af / eyndende met de huysinge van Huybert Pietersz. van Elsen, schipper.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 96, 27-12-1629)

Geschiedenis:

Op 20-08-1615 ontstaan als afsplitsing van de buurt Vliet.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 24 vso - 25)

In of kort voor 1728 herinneren de inwoonders van de gebuurte de Heerlijkheyt van de Vliet het stadsbestuur aan het feit dat hun buurt in 1389, wanneerse met de brugge respondeerdende van het Steenschuur op de Vliet aan de oude stadt (is) vastgehegt en één lichaam (is) geworden. Dat is inmiddels driehonderdveertig jaar geleden en al die tijd hebben de bewoners de brug met paard en wagen gebruikt. Sinds kort is dat niet meer mogelijk omdat de brug met dwarshouten daar over heen aff gepaalt en de gemeenschap belet is, waar bij de buuren van weerskanten seer groot nadeel lijden. Met deze brug kan niet anders dan de houten Schipper Frederiksbrug of Veerbrug zijn bedoeld die het Rapenburg ter hoogte van de Vliet overspande. Men verzoekt het stadsbestuur de versperring ongedaan te maken. Kennelijk gaat het om een gezamenlijk initiatief van de gebuurten West Vliet en Oostvliet dat van een groot historisch bewustzijn getuigt, want de Heerlijkheid van de Vliet is een anachronisme dat dateert van voor de splitsing in 1615. Overigens weigert het stadsbestuur om de versperring te verwijderen. Integendeel, want in 1728 wordt de brug, waarschijnlijk wegens bouwvalligheid, helemaal gesloopt (zie ook 'Buurthouden', pag. 120-121).

(SA II inv. nr. 291 no. 21, zie ook Van Mieris, II fol. 517 a)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

105. Wester Veluwe

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

gelegen ten westen van 't water van de Uyterstegraft / beginnende aen de noortsijde van de Middelste Groenesteech met de huysinge ende poorte van Aernt Harmansz. van 's Hartogenbos / lopende westwaers (moet oostwaarts zijn!) tot aen de Uyterstegraft / den houck om de westsijde van dien langs / noortwaers aen tot eyndende met 't huysinge van Guiillame l'Enfant, cammer.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 19- 19 vso, 20-01-1614, zie ook fol. 89)

Geschiedenis:

Op 20-01-1614 ontstaan als afsplitsing van de buurt Veluwe.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 19- 19 vso, 20-01-1614, zie ook fol. 89)

Buurtheer Willem Jacobsz. Prins brengt een ouderloos kind aan bij het H.G. Weeshuis

(Archief H.G. Weeshuis inv.nr. 3386 fol. 80, 06-03-1615)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

100. West Tuil

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende van de Gansoort af / achter de huysinge van Claes Claesz. van Duyndam / ende voorts de Middelstegracht langs / tot aen de Groenesteech.

(SA II inv. nr, 1216 fol. 11 vso, 12-02-1609)

beginnende van de Ganzoorde af opte westzijde van de Middelstegracht / ende begrijpende de huysinge van de E. Jan Jacobsz. van Banchem, tresorier extraordinaris / ende lopende noortwaerts aen tot de Groensteech toe / ende aldaer eyndigende met de huysinge van Pieter Jacobsz. de Cneu.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 109, 16-09-1633)

Geschiedenis:

Op 12-02-1609 ontstaan door afsplitsing van de buurt Jonge Tuil.

(SA 1216 fol. 11 vso. Zie ook inv. nr. 1221)

De geburen van West Tuil en Groenendaal, in totaal 54 requestranten, blijken niet langer in staat te zijn om deselve gebuyrte apart te onderhouden ofte haare Dooden, wanneer er iemand komt te overlijden, ter Aarde te brengen. Bovendien is Arent Fas, de heer van West Tuil, onlangs overleden en is dezelve gebuyrte jegenwoordig sonder Heer. Men verzoekt het stadsbestuur dat West Tuil wordt gecombineerd met Groenendaal. Het Gerecht gaat akkoord, waardoor West Tuil verdwijnt en voortaan deel uit maakt van de buurt Groenendaal (zie ook 'Buurthouden', pag. 138).

(SA II inv. nr. 125 fol. 205, 08-06-1758)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

108. West Rode Zee

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

de huysen staende aen de westsijde van de Uyterstegraft met 't huys van Dirck Gerritsz. Hogeveen beginnende / lopende noortwaerts aen de houck van der Groenesteech om / ende eyndende aldaer aen de zuydtsijde van deselve Groensteech met 't huys van Barbara van de (...)cke, wede. van Jan van (...)cke.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 10 vso, 06-11-1608)

begrijpende de huysen beginnende aen de zuytsijde van de middelste Groenesteech / van de huysinge van Claes Cornelisz. Colijn, scrijnwercker aff / ende lopende oostwaers aen den houck aen de Uyterstegraft om de westsijde van de selve langs (doorgehaald: suytwaers tot de uytganck van de brouwerie van Dirck Gerridtsz. van Hogeveen, genaemt de Spaa). Vervangen door: van de poort off 't cleyn huysken van Haesgen Dircxs Steen, welck huysgen mede sal wesen onder de buyrt van 't Gansoort, actum 17-10-1624.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 47 vso, 18-06-1620)

Geschiedenis:

Op 06-11-1608 ontstaan als afsplitsing van de buurt Rode Zee. Hoewel de nieuwe buurtschap officieel West Rode Zee wordt genoemd, blijft de naam van de oude nog ongesplitste buurt in zwang. Om die reden is het juister om van (West) Rode Zee te spreken.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 10 vso)

Bij de benoeming van Pieter Jansz. van der Meer als buurtheer in 1620 wordt hij vermeld als houtcoper, wonend in de Roosee. De Rosee ('Rode Zee') is de huisnaam van het nog altijd bestaande pand Uiterstegracht 56. In hetzelfde bericht wordt gezegd dat sinds het vertrek van de vorige buurtheer, Hendrick Dircxz. de Breen, sijluyden in langen tijt geen heer hadde gehadt ende tot noch toe bij een luitenant (bedoeld wordt een van de andere buurtbestuurders) de selve haer gebuyrte hadden laten regieren.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 47 vso, 18-06-1620)

Johannes Melgers, buurtheer van Roozee, verzoekt en verkrijgt ontslag.

(SA II inv. nr. 118 fol. 91, 04-04-1739)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

117. West Rijnewaard

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

het taerling huysen tusschen de Vestgrafte ende de Kijffgraft

(SA II inv. nr. 1216 fol. 15 vso, 25-08-1611)

begrijpende het taerling huysen gelegen in de vrijdomme buyten de Zijlpoorte tusschen de Waerstrate / Kijfgrafte / den Rijn / ende Zuytcingele / mitsgaders des stadts herberge daertegensover.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 15 vso - 16, 01-12-1611)

In 1620 verzoekt men om splitsing. Het Gerecht besluit de buurt in tweeën te delen. Het deel bestaande uit de Waardstraat en de noordzijde van de Zuidsingel tussen Waardstraat en Kijfgracht behoudt de naam West Rijnewaard, het andere deel - de westzijde van de Kijfgracht en de zuidzijde van de Rijn tussen Waardstraat en Kijfgracht - krijgt de naam Spring Over Rijn.

(SA II inv. nr. 48 vso, 06-08-1620)

Geschiedenis:

Op 25-08-1611 ontstaan als afsplitsing van de buurt Vrijdom buiten de Zijlpoort (of Rijnewaard).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 15 vso)

Buurtheer Cornelis Dircksz. van der Meer brengt een ouderloos geworden kind aan bij het H.G. Weeshuis.

(Archief H.G. Weeshuis inv.nr. 3386 fol. 74, 09-09-1613)

Voor de splitsing in 1611 vormden West Rijnewaard en Oost Rijnewaard één buurt onder de naam Vrijdom buiten de Zijlpoort (of Rijnewaard). Deze buurt omvatte de gehele stadsvrijdom buiten de Zijlpoort, zowel ten noorden als ten zuiden van de Rijn. Over het gedeelte ten noorden van de Rijn, d.w.z. de bebouwing aan de zuidzijde van de Haven, wordt jarenlang niet meer gerept. Wanneer West Rijnewaard op 06-08-1620 wordt gesplitst in West Rijnewaard en Spring Over Rijn melden de vertegenwoordigers van beide buurten zich bij het Gerecht met de vraag waartoe de bebouwing ten noorden van de Rijn behoort. Het Gerecht besluit dat de selve huysen begrepen sullen zijn in de gebuyrte ten westen van Kijfgraft gelegen, aan Spring Over Rijn toekomen.

(Idem, 03-09-1620)

Marcus Smalbeen, makelaar van drogetten en heer van West Rijnewaard, en Daniel Blare, tabakverkoper, verklaren op verzoek van Jacob van Houten dat diens zoon Harman Jacobsz. heeft gediend op het schip De Gouda, gecommandeerd door de schout bij nacht. Hij kwam ziek thuis en is vervolgens overleden. Smalbeen en Blare zeggen bij de begrafenis van Harman Jacobsz. aanwezig te zijn geweest. Jacob van Houten verklaart dat de gage waarop nog aanspraak is, tegen afgifte van een behoorlijke kwitantie zal worden geïnd door zijn huisvrouw Maertge Stevens.

(Rechterlijk Archief inv. nr. 39, Getuigenisboek Y fol. 155, 20-11-1665)

Paulus Meershoek, heer van de buurt West Rijnewaard, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom en blindheyd, ook als bonmeester van het Waardbon.

(SA II inv. nr. 114 fol. 98 vso, 03-09-1733)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting