De particuliere verzamelaars John Steegh en Harrie Teunissen uit Dordrecht hebben hun gehele collectie landkaarten, plattegronden en atlassen geschonken aan de Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL). Het betreft een verzameling van circa 17.000 losse kaartbladen en ongeveer 2.300 atlassen en reisgidsen die in bijna 40 jaar door hen bij elkaar werd gebracht. Vooral de negentiende- en twintigste-eeuwse thematische kaarten vormen een belangrijke aanvulling op de kaartencollecties van de UBL. Hoewel Steegh en Teunissen niet meer in Leiden wonen, voelen ze zich nog zeer verbonden met de stad en met de universiteit.
 

Collectie Steegh-Teunissen

De verzameling omvat kaarten van alle werelddelen van de zestiende eeuw tot heden, maar met het zwaartepunt op de negentiende en twintigste eeuw. Het betreft waarschijnlijk de omvangrijkste particuliere kaartverzameling in Nederland. Hun voornaamste thema's zijn watermanagement, stadsontwikkeling, etnische relaties en militaire conflicten. Daarbij mikken ze op een breed scala aan kaartvormen, inclusief propaganda- en advertentiekaarten. Ze doen ook aan actueel verzamelen. Topkaarten zijn onder meer de wandkaarten van de Hoogheemraadschappen van Rijnland uit 1687, van Delfland uit 1712 en van Schieland uit 1928, Ottomaanse kaarten, kaarten van Palestina/Israël, zo'n 140 plattegronden van Leiden en zeldzame nazi- en joodse kaarten van de Holocaust. Uniek is de geheime Duitse stadsplattegrond van Warschau uit 1939 waarop de SS in november 1940 de contouren van het geplande joodse ghetto intekent. Recent is een Sovjetkaart van Berlijn aangekocht die gebruikt werd bij de verovering van de Reichstag op 30 april / 1 mei 1945.

Uitsnede geheime Duitse stadsplattegrond van Warschau uit 1939 waarop de SS in november 1940 de contouren van het geplande joodse ghetto intekent. 

Kaarten als passie

John Steegh was rijksambtenaar, statenlid in Zuid-Holland, loco-dijkgraaf van het hoogheemraadschap van Rijnland en wethouder van Leiden. Harrie Teunissen was wetenschappelijk medewerker bij de Universiteit van Amsterdam en cultuur- en godsdiensthistoricus van Jodendom en Islam. Zij delen hun passie voor de geschiedenis van het maken en het gebruik van kaarten. Regelmatig geven zij lezingen aan de hand van selecties uit hun collectie. In 2003 verzorgden ze in de Universiteitsbibliotheek de tentoonstelling Balkan in kaart: vijf eeuwen strijd om identiteit. Deze tentoonstelling was grotendeels gebaseerd op hun eigen verzameling, aangevuld met kaarten uit de collectie van de UBL. Daarnaast hebben zij nog elf exposities met hun kaarten ontworpen, zoals 2009 Kaart als Kunst in de Leidse Lakenhal en 2013 East of Auschwitz in het Riga Ghetto Museum. In voorbereiding is de tentoonstelling Moderniteit in kaart. Mapping Modernity in het Design Museum in Den Bosch, waarvan de opening is voorzien in februari 2023.

‘Onze verzameling is op een aantal terreinen zo uniek dat het zonde zou zijn als die na onze dood uiteen zou vallen. Wij hebben geen kinderen en willen de familie niet opzadelen met zo’n omvangrijke en lastige erfenis. Bovendien kan de verzameling van groot belang zijn voor onderwijs en onderzoek in diverse vakgebieden. Wij onderhouden reeds decennia vruchtbare contacten met de kaartconservatoren van de Leidse UB. Onze thematische belangstelling en onze wijze van verzamelen sluit goed aan op de reeds aanwezige collectie Bodel Nijenhuis en vult deze uitzonderlijke collectie uit de negentiende eeuw aan tot de actualiteit. Zo kunnen we iets terugdoen voor de stad en de universiteit waar we al 40 jaar kind aan huis zijn.’