Historische Vereniging Oud Leiden

Beliamspoort

Nummer:

Andere namen:

geen

Adres voor 1871:

Wijk 7 nr. 537 (achter)

Adres na 1871:

Oude Rijn (achter) 75, tussen Uiterstegracht 184 en 186

Beschrijving:

De Beliamspoort was direct achter de Oude Rijn tussen Middelste- en Uiterstegracht gelegen. Of misschien is het beter om van een 'achterom' te spreken, want in een waarbrief uit 1679 wordt gesproken over een huys ende erve, hebbende een vrijen uyt- ende ingangh door een eygen poorte tot op de Uytterstegraft. Het huis aan de Oude Rijn wordt vermeld in Bonboek Nicolaasgracht op fol. 106vso (later Wijk 7 nr. 537 en na 1871 Oude Rijn 75).

Ruim veertig jaar later, in 1720, hebben het huis en de poort een naam, respectievelijk De Rasijnkorff en de Beliamspoort. In hetzelfde jaar wordt de woning aan de Oude Rijn verkocht aan Dirk Weerenbol, maar een huis in de poort aan Johannes Berchey De (ingang van) de poort die uitkwam aan de Uiterstegracht wordt genoemd op fol. 108 van het Bonboek en in de waarbrief omschreven als een huys ende erve aan de westsijde van de Uytterstegraft in seekere poorte met een groot slagt- off werkhuys daar aan ende komende tegens de huysinge de Rasijnkorff.

Wanneer het huis aan de Oude Rijn in 1725 opnieuw wordt verkocht zou een bijbehorend achterhuisje uitkomen op de Middelstegracht. Of er sprake is van een nieuwe in- en uitgang is duister, maar in het Bonboek fol. 108 wordt steeds verwezen naar de woning aan de Oude Rijn, fol. 106vso. Ook omstreeks 1850 hebben het huis en de poort nog steeds hetzelfde adres Wijk 7 nr. 537 (zie buurtkaart 32). Met dien verstande dat de ingang van de poort tussen de nrs. 532 en 533 ligt. Van een uitgang naar de Middelstegracht is blijkens de stadsplattegronden geen sprake.
Overigens moet de Biliamspoort niet worden verward met de Vogelenzangpoort die uitkwam tussen de nrs. 531 en 532.

De oorsprong van de poortnaam is onbekend. Op het eerste gezicht doet zij denken aan het bijbelse verhaal over Biliaem. Maar misschien is de betekenis heel wat prozaïscher en gaat het om een verbastering van de achternaam van Jan Belecamp, een in 1679 genoemde belender (zie Bonboek fol. 107).


Op de foto boven is precies rechts naast de boom de toegang tot de voormalige Biliamspoort te zien tussen de huizen Uiterstegracht 184a en 188. Dat is niet helemaal zeker omdat de percelen 533 en 534a na 1871 te zijn gesplitst in een aantal kleinere huisjes en er dus een hernummering heeft plaatsgevonden.	Hier een detail van buurtkaart 32 (ca. 1850) waarop goed is te zien dat het huis op de Oude Rijn een uitgang heeft op de Uiterstegracht met hetzelfde wijk- nummer 537.