De Allerrijcsten van 1584

Martin Hooymans / Historisch Leiden In Kaart

 Allerrijcsten

Jan van Hout en de Allerrijcsten van 1584

In 1584 werd een lijst van de “Allerrijcsten” opgesteld om een belasting te kunnen heffen. In “De ‘alderijcste’ te Leiden in 1584” van J.J. Woltjer in “Leidse Facetten” (p. 23-34) staat beschreven wat deze lijst inhield, waar die voor was en wie er in de “top 10” stonden.

De “rijcen” werden in 4 groepen verdeeld: A) Allerrijcsten (18 stuks), B) Rijcsten (43), C) Rijcen (61) en D) Middelbaer Rijcen (24). De meeste van de in de lijst voorkomende personen zijn geïdentifeerd en te vinden in de database van Historisch Leiden In Kaart (Allerrijcsten).

De database levert een aantal interessante uitbreidingen ten opzichte van wat er tot nu toe bekend c.q. gepubliceerd is over deze lijst. Op de eerste plaats is er uiteraard de mogelijkheid om alle rijken bij elkaar op een kaart te presenteren, waardoor duidelijk te zien is wat de populairste straten waren voor deze groep (druk op de knop "Naar kaart").

Een ander aspect is, dat van de meeste personen in deze lijst ook bekend is voor hoeveel zij waren aangeslagen in het zogenaamde "Kervenregister" van 1581. Uitzonderingen zijn vanzelfsprekend de mensen, die na 1581 in de stad zijn komen wonen, zoals de derde vermelding van de Allerrijcsten (A03) Jonkvrouwe van Blaesveld, die pas voor het eerst in de omslag van 1583 voorkomt.

Saillant detail is, dat de oorspronkelijke lijst van Jan van Hout 146 personen telt, terwijl Woltjer vermeldt dat het er 144 zijn. Dit vindt zijn oorsprong in het feit, dat hij zich baseert op Posthumus die er in zijn onvolprezen werk twee over het hoofd ziet. Een oplettende studiezaalbezoeker had dit kennelijk al opgemerkt gezien de twee potloodpijltjes, die de plekken in groep D aangeven, waar de namen van Daniel den Nagel van Nieupoort en Henric Pietersz backer ontbreken. Deze laatste groep telt dus niet 22, doch 24 personen.

 AllerrijcstenPosthumus 800