Breestraat 50 Minerva weert de domheid af

Inventarisatie Wederopbouwkunst

 

Breestraat 50 Minerva 3

“Minerva weert de domheid af”, Pieter d'Hont (foto: Jos Hooghuis)

 

Adres

Breestraat 50, 2311 CS  Leiden

Bouwjaar

1963

Architect

J.W.C. Boks, W. Eijkelenboom, A. Middelhoek

Oorspronkelijke bestemming

Sociëteit Minerva

Huidige gebruik

Sociëteit van L.S.V. “Minerva”

Kunstobject

Haardsculptuur “Minerva weert de domheid af”

Kunstenaar

Pieter d’Hont (1917-1997)

Status

Gemeentelijk monument 1490

 

Beschrijving:

De sculptuur ‘Minerva weert de domheid af’ is door Pieter d’Hont vervaardigd voor het nieuwe gebouw van Sociëteit Minerva dat in 1963 is ontworpen door de architecten J.W. Boks, W. Eijkelenboom en A. Middelhoek. Het gebouw is een van de weinige Nederlandse voorbeelden van het zogenaamde ‘brutalisme’. Deze bouwstijl is ingegeven door ideeën van Le Corbusier en wordt gekenmerkt door een zekere robuustheid in het ontwerp en het gebruik van onafgewerkt beton. De sculptuur is ontworpen ter versiering van de haard in de grote zaal. Deze toont een liggende godin Minerva met schild waarop haar attribuut, de uil, en met speer terwijl zij een wezen dat de domheid symboliseert, afweert. Dit wezen is waarschijnlijk geen ezel, zoals wel is verondersteld; in de klassieke Oudheid werd de ezel niet met domheid geassocieerd. Het zou eerder een geit kunnen zijn die niet alleen symbool van domheid was maar ook geassocieerd werd met de wijngod Bacchus. Minerva verwijst het wezen richting buffet. Maar omdat het wezen menselijke handen en voeten lijkt te hebben is het waarschijnlijk dat D’Hont hier zijn eigen symbool van domheid heeft gecreëerd.

Het kunstwerk is gefinancierd met een subsidie van de Rijksadviescommissie voor het verlenen van opdrachten op het gebied van Monumentale kunsten van het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. Het is uitgevoerd in brons en meet 2,50 bij 1,50 meter. Waarschijnlijk is het gegoten door Jan Stijlaart te Rumpt, tegenwoordig Bronsgieterij Steyls-Art te Waardenburg. Bij de opening van het gebouw in januari 1965 was de sculptuur nog niet gereed. De officiële onthulling geschiedde op 1 juli 1965 door koningin Juliana en prins Bernhard toen de koninklijke familie Leiden bezocht in verband met de lustrumvieringen van de Leidse universiteit en het Leidsch Studentencorps.

Beeldhouwer Pieter d’Hont (1917-1997) was leerling van prof. Jan Bronner die meende dat sculptuur en architectuur sterk met elkaar verwant zijn. Veel van de werken van D’Hont zijn te vinden in Utrecht waar hij werd beschouwd als stadsbeeldhouwer. Hij maakte er naam met zijn timpaan voor het neoclassicistische stadhuis (1952-1957). Landelijk bekend is zijn ontwerp voor het beeldje van Thomas Alva Edison dat sinds 1960 wordt uitgereikt bij de Edison Music Awards. Ander werk van D’Hont in Leiden is Zwemster (1967) bij Zwembad De Vliet aan de Voorschoterweg.

 

Breestraat 50 Minerva 4 Breestraat 50 Minerva 5
“Minerva weert de domheid af” door Pieter d'Hont  (foto’s: Jos Hooghuis)

 

 

Bronnen:

Archief architectenbureau Boks (Boks 278d26), Het Nieuwe Instituut, Rotterdam

“Koninklijke bezoekers kregen groots onthaal in oudste universiteitsstad” in: Leidse Courant, 2 juli 1965, p. 1

Monumentregister Leiden, Erfgoed Leiden en Omstreken

Minerva voor het leven, Leiden 2014, p. 211

“Nieuwe ‘soos’ wacht op opening op 8 januari a.s.” in: Leidse Courant,  12 december 1964, p. 11

http://www.pieterdhont.nl/gp36

Cesare Ripa, Iconologia of Uytbeeldingen des Verstands, uyt het Italiaens vertaelt door Dirck Pietersz. Pers, Amsterdam 1644

Tour, R. van, Rijksaankopen en –opdrachten op het gebied van de hedendaagse beeldende kunsten 1945-1965, Uitgave van het ministerie van CRM, Rijswijk, 1966

8 oktober 2020